siamskies

“รัชสมัยจื้อเหอแห่งราชวงศ์ซ่ง วันจี๋โฉ่ว พระจันทร์แรม 5 ค่ำ ดาวผู้มาเยือนปรากฎขึ้นทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของถวนกวน ในเวลาเช้ามืด.... ” บันทึกจากสมัยราชวงศ์ซ่งในจีน เมื่อเทียบกลับมาเป็นวันสากลจะตรงกับ วันที่ 4 กรกฎาคม ค.ศ.1054 ดาวถวนกวนตรงกับ ซีต้า ทอรี่ ดาวผู้ว่าเยือนก็ตือซุปเปอร์โนว่าที่ก่อให้เกิด แมสซายเออร์ 1 ซึ่งตรงกับการคำนวณย้อนกลับเพื่อหาวันที่เกิดโนว่าจากการขยายตัวของเอ็ม 1 ตัวนี้พอดี “ดาวผู้มาเยือน” สว่างจนมองเห็นในท้องฟ้าตอนที่ยังโพล้เพล้อยู่ 23 วัน ค่อยหรี่แสงลงแต่ยังคงอยู่เป็นเวลา 653 วัน หรือเกือบสองปี นอกจากบันทึกจากเมืองจีนแล้ว ยังพบเบาะแสในญี่ปุ่น เกาหลี ตะวันออกกลางและในอเมริกาเหนือเกี่ยวกับซุปเปอร์โนว่าในครั้งนั้น ที่ปัจจุบันรู้จักในชื่อ SN1054 แมสซายเออร์ 1 หรือ NGC1952 เป็นซากจากการระเบิดของดาวฤกษ์อยู่ตรงดาวซีต้า ทอรี่หรือปลายเขาวัวฝั่งทางทิศใต้ แค่หนึ่งองศาทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ พบเป็นครั้งแรกโดย จอนห์ เบวิส นักดาราศาสตร์สมัครเล่นชาวอังกฤษในปี 1731 เบวิสเพิ่มออบเจคชิ้นนี้ลงไปในแผนที่ท้องฟ้าของเขาที่ชื่อ Uranographia Britanica อีก 27 ปีต่อมาชาร์ล แมสซายเ...

อิโอต้าโอไรออนนิสเป็นระบบดาวสามดวง อิโอต้าโอไรออนนิสเอ เป็นดวงหลักสว่างใจกลางภาพ อิโอต้าโอไรออนนิสบี เป็นติ่งเล็กทางด้านบน อิโอต้าโอไรออนนิสซี จากห่างออกไปแถวหนึ่งนาฬิกา ภาพสเก็ทช์โดยผู้เขียน ใครที่เคยดูเอ็ม 42 แบบมุมกว้างผ่านกล้องดูดาว โดยเฉพาะในคืนที่ฟ้าดี มักจมลงไปในความงามของเนบิวล่าจนไม่ทันสังเกตดาวทางทิศใต้ที่อยู่ใกล้ส่วนปลายของปีกเนบิวล่าฝั่งที่เรียกว่า “ดาบ” ดาวสีฟ้าสดใสที่มีค่าความสว่างแมกนิจูด 3 ดวงนี้คือ “อิโอต้า (ι) โอไอรอนนิส” อัญมณีที่ถูกลืม อิโอต้า โอไรออนนิส หรือในชื่อภาษาอาราบิค “Na’ir Al Saif” คำนี้แปลว่า “(ดาว)สว่างที่สุดในดาบ” คำแปลตรงกับความจริง เพราะดาวดวงนี้อยู่ตรงปลายดาบ มองเห็นด้วยตาเปล่าและสว่างที่สุดในดาบของนายพราน คนตาไวจะเห็นว่าดาวดวงนี้มีเนบิวล่าเห็นเป็นแสงฟุ้งโดยรอบ อิโอต้าโอไรออนนิสเป็นระบบดาวหลายดวงที่งดงามตัวหนึ่ง มีดาวดวงน้อย อิโอต้า โอไรออน บี ใกล้ชิดติดกับดวงหลักเป็นภาพที่น่ารักระยะแยก 11 อาร์คเซคั่น (ฟิลิปดา) ในขณะที่อิโอต้า โอไรออน ซีเป็นดาวจางสีแดง อยู่ค่อนข้างไกลไปทางทิศตะวันออก 50 อาร์คเซคั่น ใกล้ๆกัน เราจะมองเห็นดาวคู่ที่ดูง...

AE Aurigae คือดาวตรงลูกศรชี้ ดาวสว่างเป็นกลุ่มทางทิศตะวันออกเฉียงใต้คือ 16, 17,18, 19 Aur มองเห็นด้วยตาเปล่าเป็นแถบฟุ้งใจกลางกลุ่มดาวออริก้า ดูรายละเอียดได้ที่แผนที่ด้านล่าง ภาพสเก็ทช์ โดยผู้เขียน Flaming Star เป็นเนบิวล่าในกลุ่มดาวออริก้าที่ดูค่อนข้างยาก ทำให้ไม่น่าสนใจนักสำหรับการดูด้วยตา แต่ดาวสว่างในเนบิวลาที่ชื่อเออี (AE) ออริเก กลับน่าสนใจเสียจนยากจะมองข้าม เรื่องเริ่มต้นที่บริเวณโอไรออนเนบิวล่าเมื่อสองล้านห้าแสนปีก่อน เวลานั้นระบบดาวทราเปสเซี่ยมที่ใจกลางโอไรออนเนบิวล่ายังไม่กำเนิดขึ้นมา มีดาวฤกษ์สองดวงกระเด็นออกไปจากเนบิวล่า ด้วยความเร็วกว่า 100 กิโลเมตรต่อวินาทีในทิศทางตรงกันข้าม ดวงหนึ่งไปทางทิศเหนือ ตอนนี้อยู่ในกลุ่มดาวออริก้าหรือสารถีและเป็นที่มาของบทความนี้ “เออี  (AE)  ออริเก” อีกดวงไปทางทิศใต้ในกลุ่มดาวโคลอมบาหรือนกพิราบคือ “มิว (μ) โคลอมเบ” ไม่มีใครทราบแน่นอนว่าเกิดอะไรขึ้น สิ่งที่เป็นไปได้คือระบบดาวคู่ขนาดใหญ่สองระบบชนกัน ทำให้เกิดแรงอะไรบางอย่างเหวี่ยงดาวฤกษ์สองดวงนี้ออกไป เส้นทางการเคลื่อนที่ของเออี ออริเกและมิว โคลอมเบ เริ่มต้นจากบริ...