กลุ่มดาวคนเลี้ยงสัตว์ : Boötes
 |
| ภาพจาก SkySafari |
ศีรษะเหหกหางขึ้นกลางหาว
ดาวนิดทิศพายัพดูวับวาว
เขาเรียกดาวยอดมหาจุฬามณี...
-พระอภัยมณี
บทกลอนที่คุ้นเคยเป็นอย่างดี เป็นตอนที่นางสุวรรณมาลีกำลังสอนอรุณรัศมีและสินสมุทรดูดาว กลุ่มดาวในกลอนทั้งจระเข้หรือหมีใหญ่ ดาวยอดมหาจุฬามณีหรือดาวดวงแก้วก็กำลังปรากฎให้เห็นในเดือนพฤษภาคมถึงกรกฎาคมพอดี
ดาวดวงแก้วมีชื่อตามดาราศาสตร์สากลว่าอาร์คทูรัส เป็นดาวสว่างลำดับที่ 4 บนท้องฟ้าและสว่างที่สุดในซีกฟ้าเหนือและยังเป็นยอดของดาวเรียงรูปเจดีย์อันเป็นที่มาของชื่อยอดมหาจุฬามณี
กลุ่มดาวกลุ่มนี้รู้จักกันในดาราศาสตร์สากลในชื่อโบโอทิสหรือคนเลี้ยงสัตว์ เป็นกลุ่มดาวที่มีเรื่องเล่าหลากหลายตามอายุของกลุ่มดาวที่สืบย้อนไปได้ถึงยุคเมโสโปเตเมีย
เรื่องเล่าแบบแรกคือ อาร์คัสบุตรชายของซูสและคาลิสโต หลังจากที่เฮราสาบให้คาลิสโตกลายเป็นหมี วันหนึ่งอาร์คัสก็มาเจอกับแม่หมีคาลิสโต แต่จำไม่ได้จึงหมายจะสังหาร
ซูสยอมให้อาร์คัสทำเช่นนั้นไม่ได้จึงส่งทั้งคู่ไปเป็นกลุ่มดาวหมีใหญ่และโบโอทิสที่ตามติดหมีใหญ่ขึ้นมาทางทิศตะวันออก
เรื่องเล่าอีกแบบ,uว่าโบโอทิสคืออิคารัสเจ้าของไร่องุ่น วันหนึ่งอิคารัสเชิญไดโอไนซิสเทพแห่งไวน์มาที่ไร่ ไดโอไนซิสมอบเคล็ดลับในการทำไวน์กับเขา
ด้วยความดีใจที่มีเครื่องดื่มชนิดใหม่ อิคารัสเชิญเพื่อนมาดื่มเครื่องดื่มชนิดนี้จนเมามาย ตื่นขึ้นมาตอนเช้าพร้อมอาการปวดหัวจากเมาค้าง
เพื่อนของอิคารัสไม่เคยกินไวน์มาก่อน ต่างเข้าใจว่าโดนอิคารัสวางยาพิษ จึงได้รุมทำร้ายอิคารัสจนตาย
ไอโอไนซิสที่อาลัยต่อการตายของอิคารัสได้ส่งเขาไปเป็นกลุ่มดาวโบโอทิสบนฟ้า
 |
| Böotis, Canes Vanatici, Coma Berenices and Quadrans Muralis Plate 10, Sydney Hall - Urania's Mirror 1825, Cr: Wikipedia |
หากเราอยู่ละติจูดที่สูงพอ เราจะเห็นทั้งกลุ่มดาวหมีใหญ่และโบโอทิสวนอยู่รอบดาวเหนือ จากภาพกระบวยและยอดเจดีย์ เมื่อกลับหัวลงมาอยู่ใต้ดาวเหนือกลายเป็น รถเข็นและคนเข็นรถได้เหมือนกัน
ในพื้นที่กลุ่มดาวคนเลี้ยงสัตว์ไม่ค่อยมีกระจุกดาว ดาราจักรหรือเนบิวลาที่โดดเด่น แต่กลับมีดาวคู่ที่น่าสนใจหลายดวง เช่น ไอซาร์ อัลคารูลอปส์ ซีโบโอทิส ฯลฯ
 |
| Böotes Chart - Cr:Cart du Ceil |
 |
| ภาพสเก็ตช์อัลคารูลอปส์ (μ Bootis) โดยผู้เขียน |
 |
| ภาพสเก็ตช์ซีโบโอทิส (ξ Bootis)โดยผู้เขียน |
 |
| ภาพสเก็ตช์ไอซาร์ (ε Bootis) โดยผู้เขียน |
Comments
Post a Comment