Messier104 : Sombrero Galaxy



กลุ่มดาวเวอร์โก้หรือกลุ่มดาวราศีกันย์เป็นดงกาแลกซี่ เฉพาะแค่แมสซายเออร์ออบเจคก็มีกาแลกซี่ถึง 11 ตัว มีอยู่ตัวหนึ่งที่น่าสนใจทั้งประวัติการค้นพบและรูปร่างที่แปลกตา แมสซายเออร์ 104 หรือ Sombrero Galaxy อยู่ใกล้เขตติดต่อกับกลุ่มคอร์วัสหรือนกกา ทำให้เราฮอพจากกลุ่มดาวคอร์วัสหรือนกกาจะสะดวกกว่า

คอร์วัสเป็นกลุ่มดาวขนาดเล็กที่สังเกตง่าย มองเห็นแม้แต่ชานเมืองกรุงเทพอย่างบางพลี มีดาวสว่างสี่ดวงเรี่ยงเป็นรูปสี่เหลี่ยมทางซีกฟ้าใต้ หากพอคุ้นกับนิทานกลุ่มดาว คอร์วัสเป็นอีกาที่เฝ้าคอยจะจิบน้ำในถ้วยทองที่งูไฮดราเฝ้าไว้

เอ็ม104 ค้นพบโดยปิแอร์ เมอร์แชนท์ผู้ที่เป็นทั้งเพื่อนและผู้ช่วยของแมสซายเออร์ในปี 1767 แต่ไม่ได้ถูกรวมไว้ในรายชื่อแมสซายเออร์ออบเจคที่ตีพิมพ์เมื่อปี 1771 เพิ่งจะได้รับการเพิ่มเข้าไปอย่างเป็นทางการเมื่อปี 1926 โดย Camille Flammarion ผู้พบบันทึกส่วนตัวของแมสซายเออร์ที่กล่าวถึง Object นี้ว่า "Very faint nebula"

ผมดูครั้งแรกเมื่อปลายปี2009 ที่บางพลีด้วยกล้องดูดาวหักเหแสง 4” ที่กำลังขยายราว 40เท่าต้องใช้วิธีมองเหลือบอย่างเดียว มีลักษณะเป็นขีดจาง ขอบทางเหนือโค้งเล็กน้อยส่วนทางใต้เรียบตัดเป็นเส้นตรงและมีจุดสว่างกลางขอบที่ตัดเรียบพอดี และจะมองเห็นดาวสว่างสามดวงเรียงเป็นเส้นตรงช่วยชี้ตำแหน่งของ เอ็ม104

ครั้งนี้ใช้กล้องสะท้อนแสงขนาด 8 นิ้วที่หอดูดาว TJ อำเภอบ้านหมี่เมื่อต้นเดือนมีนาคม (2019) แม้ฟ้าจะเปิดแต่ก็มีฝุ่นควันหนารอบด้าน บริเวณกลุ่มดาวคอร์วัสฟ้ายังดูดี เอ็ม104 ที่กำลังขยาย 110 เท่าสว่างกว่าคิดคิดไว้มากแรกเริ่มผมมองเห็นเป็นแสงฟุ้งรูปทรงรี

เมื่อดูไปสักพักเริ่มมองเห็นรายละเอียดมากขึ้น มองเห็นจุดสว่างตรงกลาง ฝั่งทางเหนือสว่างกว่า โดมใหญ่กว่า ปลายสองข้างโค้งเล็กน้อยมาทางเหนือ ฝั่งทางทิศใต้จางแสงฟุ้งจางกว่ามาก

คืนนั้นผมมองไม่เห็นแถบมืดที่แบ่งกาแลกซี่ออกเป็นซีกเหนือและใต้ แถบมืดอันนี้นี่เองทำให้เอ็ม104 ดูคล้าย “ซอมเบรโล่” หรือ “Sombrero” ซึ่งเป็นชื่อเรียกหมวกปีกของชาวเม็กซิกัน

เอ็ม104 อยู่ห่างจากดาวเดลต้า คอร์วี (δ Crv)ไปทางตะวันออกเฉียงเหนือประมาณ 5องศาครึ่ง ฮอพไม่ยากนักเพราะมีดาวเรียงช่วยนำทางถึงสองจุดที่มองเห็นชัดเจนในกล้องเล็ง ไม่ยากครับ
คลิกภาพเพื่อขยาย
ข้อมูลทั่วไป
Catalog number: Messier104, NGC4594
Type: Spiral Galaxy
Constellation: Vergo
Visual Magnitude: +8.17
Apparent Size: 8.5x4.9’
Distance: 28 Mly

Coordinates
R.A. 12h 40m 58.48s
Dec. -11° 43’ 35.4”

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

กลุ่มดาวคนเลี้ยงสัตว์ : Boötes

Image
ภาพจาก Sky Safari …นั่นแน่แม่ดูดาวจระเข้ ศีรษะเหหกหางขึ้นกลางหาว ดาวนิดทิศพายัพดูวับวาว เขาเรียกดาวยอดมหาจุฬามณี... -พระอภัยมณี  บทกลอนที่คุ้นเคยเป็นอย่างดี เป็นตอนที่นางสุวรรณมาลีกำลังสอนอรุณรัศมีและสินสมุทรดูดาว กลุ่มดาวในกลอนทั้งจระเข้หรือหมีใหญ่ ดาวยอดมหาจุฬามณีหรือดาวดวงแก้วก็กำลังปรากฎให้เห็นในเดือนพฤษภาคมถึงกรกฎาคมพอดี ดาวดวงแก้วมีชื่อตามดาราศาสตร์สากลว่าอาร์คทูรัส เป็นดาวสว่างลำดับที่ 4 บนท้องฟ้าและสว่างที่สุดในซีกฟ้าเหนือและยังเป็นยอดของดาวเรียงรูปเจดีย์อันเป็นที่มาของชื่อยอดมหาจุฬามณี กลุ่มดาวกลุ่มนี้รู้จักกันในดาราศาสตร์สากลในชื่อโบโอทิสหรือคนเลี้ยงสัตว์ เป็นกลุ่มดาวที่มีเรื่องเล่าหลากหลายตามอายุของกลุ่มดาวที่สืบย้อนไปได้ถึงยุคเมโสโปเตเมีย เรื่องเล่าแบบแรกคือ อาร์คัสบุตรชายของซูสและคาลิสโต หลังจากที่เฮราสาบให้คาลิสโตกลายเป็นหมี วันหนึ่งอาร์คัสก็มาเจอกับแม่หมีคาลิสโต แต่จำไม่ได้จึงหมายจะสังหาร ซูสยอมให้อาร์คัสทำเช่นนั้นไม่ได้จึงส่งทั้งคู่ไปเป็นกลุ่มดาวหมีใหญ่และโบโอทิสที่ตามติดหมีใหญ่ขึ้นมาทางทิศตะวันออก เรื่องเล่าอีกแบบ,uว่าโบโอทิสคืออิคารัสเจ้าของไร่องุ่น วันหนึ่งอิคาร...
Read more

Lyra, The Harp

Image
Lacerta, Cygnus, Lyra, Vu;pecula and Anser : Sydney Hall (1788-1831) Cr: Wiki Commons  Click "ไลรา" หรือ "พิณ" กลุ่มดาวที่ขนาดพอดีกับฟิลด์กล้องสองตา แม้จะเล็กแต่หาง่ายเพราะมีดาว “วีก้า” เปล่งประกายสีขาวใสสุกสกาว ตำนานของไลร้าเป็นหนึ่งในนิทานกรีกที่รู้จักกันดี ไลร้าเป็นพิณอันแรกที่สร้างขึ้นมาในโลก ทำมาจากกระดองเต่าและขึงด้วยเอ็น 7เส้น โดยเฮอร์แมสบุตรแห่งซุสกับมีอาหนึ่งในเจ็ดพี่น้องพรีอาเดสหรือดาวลูกไก่ แต่ภายหลังเจ้าของคือนักดนตรีผู้ยิ่งใหญ่ “ออฟิอัส” ครั้งหนึ่งเฮอแมสไปขโมยฝูงวัวของอพอลโล่ แต่เมื่อได้ยินเสียงพิณ อพอลโล่เลยขอพิณจากเฮอแมสแลกกับการรับโทษ ต่อมาอพอลโล่ก็มอบพิณอันนี้ให้กับออฟิอัส นักดนตรีและกวีผู้ยิ่งใหญ่ " ออฟิอัส"  เชียวชาญการร้องเพลงและดีดพิณยิ่ง ว่ากันว่าเมื่อใดที่ได้ยินเสียงพิณของออฟิอัส สายน้ำก็หยุดไหล สัตว์ร้ายกลับเชื่อง เหล่านิมฟ์หลงไหล แม้แต่ก้อนหินยังกลับมีชีวิตชีวา ออฟิอัสเป็นหนึ่งในลูกเรื่ออาร์โกที่ช่วยเจสันตามหาขนแกะทองคำ เขาบรรเลงเพลงช่วยลูกเรือทุกคนให้รอดพ้นจากบทเพลงของไซเรนที่นำลูกเรืออาร์โกร์ไปสู่ความตาย Orpheus and...
Read more

รายชื่อและคำอ่านกลุ่มดาวภาษาอังกฤษและภาษาไทย

การอ่านชื่อกลุ่มดาวบางกลุ่มเป็นภาษาละตินอ่านยาก นอกจากนี้ชื่อที่แสดงความเป็นเจ้าของสำหรับระบุชื่อดาว ว่าอยู่ในกลุ่มไหน ก็จะมีการเปลี่ยนแปลงจากชื่อกลุ่มดาวตามไวยากรณ์ภาษาละตินทำให้ยากสำหรับคนที่ไม่คุ้นเคย เช่นกลุ่มดาวหมาใหญ่ มีชื่อว่า "คานิสเมเจอร์ (Canis Major)" เมื่ออยู่ในรูปแสดงความเป็นเจ้าของ (Gennitive) จะเป็น "คานิสเมเจอริส" (Canis Majoris) ทำให้ยากแก่การจดจำเพราะกลุ่มดาวมีถึง 88 กลุ่ม ผมเจอตารางที่เวบไซด์ Sky&Telescope ที่มีคำย่อของแต่ละกลุ่มดาวไว้ด้วย จึงได้เอามารวมกับรายชื่อกลุ่มดาวไทยของสมาคมดาราศาตร์ เพราะบางครั้งเราก็ไม่ทราบว่าเราเรียกกลุ่มดาวนี้เป็นภาษาไทยแบบเป็นทางการว่าอย่างไร รวมไปถึงคำย่อของแต่ละกลุ่มดาว สำหรับคำอ่านภาษาอังกฤษทั้งรูปชื่อปกติและชื่อคุณศัพท์ลองกดดูจะมีเสียงอ่านให้ฟัง หวังว่าจะช่วยให้เพื่อนนักดูดาวมีความสะดวกขึ้นครับ Tony Flanders;  Constellation Names and Abbreviations , Sky&Telescope วิมุติ วสะหลาย; กลุ่มดาว 88 กลุ่ม , สมาคมดาราศาสตร์ไทย คำย่อ ชื่อกลุ่มดาวทางการ คุณศัพท์ ชื่อไม่เป็นทางการ คำอ่านชื่อทางการ ค...
Read more