NGC4490, NGC4485 Cocoon Galaxy

กลุ่มดาวหมาล่าเนื้อหรือ Canes Venatici (คาเนส เวแนตติซาย) เป็นพื้นที่ที่อุดมไปด้วยกาแลกซี่ที่มีรูปร่างพิเศษ NGC4490 ก็เป็นหนึ่งในนั้นและเป็นตัวที่ทำให้ผมเริ่มสนใจกาแลกซี่มากกว่าเดิม

ต้นเดือนมีนาคมหมอกควันยังหนาในพื้นที่อำเภอบ้านหมี่ ท้องฟ้าทางทิศเหนือสว่างขาวโพลนจากแสงไฟบ้านเรือนและถนนสะท้อนกับหมอกควัน กลุ่มดาวหมาล่าเนื้อที่มีดาวหลักอยู่สองดวงคืออัลฟ่าและเบต้า คืนนี้มองเห็นแค่ อัลฟ่า คานุม เวแนตติโครุม (α CVn) เพียงดวงเดียว

NGC4490 ห่างจากดาว β CVn (ที่คืนนี้มองไม่เห็น)ไปแค่ 40 ลิปดาทางตะวันตกเฉียงเหนือ ทำให้ทั้งคู่อยู่ร่วมกันในฟิลด์เดียวกันในเลนส์ตากำลังขยายต่ำได้ แม้ท้องฟ้าจะขุ่นมากแต่ยังพอมองเห็นโคคูนแกแลกซี่ด้วยวิธีมองเหลือบ ภาพที่เห็นก็จางและบางมาก

เมื่อเพิ่มกำลังขยายก็ภาพดีขึ้นเล็กน้อย ยังต้องมองเหลือบจึงจะเห็น บางครั้งก็ต้องขยับกล้องช่วยเพื่อให้พอจะจับรูปร่างได้ โคคูนกาแลกซี่มีรูร่างเหมือนวงรีที่ถูกจับมาบิดให้โค้งและเรียวลงฝั่งหนึ่ง เป็นกาแลกซี่ที่รูปร่างแปลกที่สุดที่เคยเห็น

อันที่จริงโคคูนแกแลกซี่จะประกอบด้วยแกแลกซี่ 2 ตัวคือ NGC4490 เป็นแกแลกซี่ตัวใหญ่ อีกตัวคือ NGC4485 ตัวเล็กอยู่บริเวณปลายที่โค้งเรียวลง ซึ่งภาพที่เห็นเป็นไปได้ว่า ผมมองเห็นแกแลกซี่ทั้งสองตัว แต่เนื่องจากจางและดูลำบากมากจึงจับภาพได้ไม่ชัดเจน

ทั้งคู่เป็นกาแลกซี่แบบกังหันที่ผ่านระยะชนกันมาแล้ว ตอนนี้เป็นช่วงที่แยกห่างจากกัน รูปร่างจึงโดนบิดด้วยแรงดึงดูดจากทั้งสองฝ่าย ภาพถ่ายจากฮับเบิ้ลแสดงให้เห็นดาวและกลุ่มกาซหลุดกระจายออกมาจาก NGC4485 น่าสนใจมากครับ

ในหนังสือ Hidden Treasure สตีเฟ่น โอเมร่าบอกไว้ว่ามองเห็นได้จากไบนอคขนาด 10x50 หากฟ้าดีพอ ซึ่งผมก็คิดว่าเป็นไปได้ เพราะแม้ว่าท้องฟ้าจะขุ่นจนขาวขนาดนี้ยังมองเห็นจนจับภาพมาสเก็ทช์ได้ แม้จะยากสักหน่อยก็ตาม แสดงว่าเจ้านี่ต้องสว่างพอตัวทีเดียว

ภาพ NGC4490 และ NGC4485 ระหว่างกาแลกซี่ทั้งสองตัว
มีดาวและเนบูล่าที่โดนกระชากออกมาจาก NGC4485ด้วย
Cr: Wiki https://en.wikipedia.org/wiki/NGC_4490

คลิกภาพเพื่อขยาย

ข้อมูลทั่วไป
Catalog number: NGC4490, NGC4485 Cocoon Galaxy
Type: Spiral Galaxy
Constellation: Canes Venatici
Visual Magnitude: +9.31
Apparent Size: 6.8x1.7’
Distance: 30Mly

Coordinates
R.A. 12h 31m 31.41s

Dec. +41° 32’ 21.4”