Posts

Showing posts from March, 2020

NGC2175 : Monkey Head Nebula

Image
ชายแดนระหว่างโอไรออนกับเจมินี่ ใกล้ปลายกระบองของนายพราน มีเนบิวล่าที่ผู้คนมักจะมองข้าม NGC2174/NGC2175 หรือ Monkey Head Nebula เนบิวล่าตัวนี้เป็นทรงกลมจางขนาดใหญ่ล้อมรอบดาวมัคิจูด 8 ดวงหนึ่ง หากฟ้าดีพอเราสามารถมองเห็นได้ด้วยกล้องสองตา NGC2174 และ NGC2175 เป็นเนบิวล่าที่มีความสับสนในการระบุชื่อและชนิดของออบเจคตัวหนึ่ง หนังสือบางเล่มบอกว่า NGC2175 เป็นกระจุกดาว NGC2174 เป็นเนบิวล่า บางเล่มก็สลับกัน บางเล่มก็ให้ NGC2175 เป็นทั้งกระจุกดาวและเนบิวล่า โดยไม่กล่าวถึงอีกตัว ในปี 1931นักดาราศาสตร์ชาวสวีเดน Per Collinder ตีพิมพ์รายการการะจุกดาวที่เรียกกันว่า Collinder Catalog ในนั้นมี Collinder 84 ตรงกับ NGC2175 ที่ทำให้เกิดความสงสัยเพราะพื้นที่ตรงนี้ดูไม่เหมือนกระจุกดาวไม่ว่าจากภาพถ่ายหรือดูด้วยตาจากกล้องดูดาว ซึ่งนี่อาจเป็นจุดเริ่มต้นของความสับสน ภาพถ่าย NGC2175 โดยคุณตระกูลจิตร จิตตไสยพันธ์ หากยึดตามนิตยสาร Sky&Telescope ปัจจุบันนั้น NGC2175 คือเนบิวล่าทั้งหมดและ NGC2174 เป็นปมแสงที่อยู่ทางทิศเหนือ ที่ตรงกับคำอธิบายของ Edouard Stephan ผู้ค้นพบว่า “จางมาก อยู่ระหว่างดา...

NGC2359 : Duck Nebula/Thor's Helmet

Image
ดวงอาทิตย์ใหญ่กว่าโลกราวร้อยเท่าเศษ มีมวลมากกว่าสามแสนสามหมื่นเท่า อุณหภูมิราวหมื่นองศาเซลเซียส เรียกว่าใหญ่มากแล้ว แต่ยังมีดาวฤกษ์ประเภทหนึ่งที่สุดขั้วกว่าดวงอาทิตย์มาก เราเรียกว่าดาว “วูลฟ์-ราเยท์ - Wolf-Rayet” ดาวประเภทนี้มีขนาดใหญ่ มวลมากกว่าดวงอาทิตย์ 20 เท่าขึ้นไป สว่างกว่าล้านเท่า และมีอุณหภูมิสูงถึง 50,000 องศาเซลเซียส พบแล้วในทางช้างเผือกราว 500 ดวง เมื่อมวลสูงปฎิกริยานิวเคลียส์ฟิวชั่นก็รุนแรงตาม เกิดกระแสดาราวาต (Stellawind) รุนแรงตามไปด้วย แรงจนเป่ามวลสารกระจายออกจากตัวดาว มองเห็นเป็นเนบิวล่าเรืองแสงล้อมรอบ ในกลุ่มดาวคานิสเมเจอร์หรือหมาใหญ่มีเนบิวล่าที่เกิดจากดาววูลฟ์-ราเยท์เป่าออกมา เนบิวล่าตัวนี้พอมองเห็นจางๆจากกล้องสะท้อนแสง 8 นิ้ว แต่เมื่อดูผ่านฟิลเตอร์ OIII เนบิวล่าสว่างมากจนไม่น่าเชื่อ ส่วนดาว WR7  หรือ HD56925  ที่เป็นต้นกำเนิดเนบิวล่าพอมองเห็นเมื่อไม่ใช้ฟิลเตอร์ ความสว่างเมื่อดูผ่านฟิลเตอร์ ออกซิเจน III สอดคล้องกับข้อเท็จจริง มวลสารที่ดาราวาตเป่าออกมาส่วนมากเป็นออกซิเจน ที่เมื่อถูกกระตุ้นด้วยพลังงานจากตัวดาวก็แตกเป็นอิออนให้แสงโทนสีฟ้า-เขียว ดังที...

NGC253 : Sculpture Galaxy

Image
วัตถุทุกชนิดต่างก็มีแรงดึงดูดเข้าหากันจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับมวล มนุษย์ อากาศ ดิน ดาวเทียม ดวงจันทร์ ต่างก็อยู่ใต้แรงดึงดูดหรือแรงโน้มถ่วงของโลก โลกกับดาวเคราะห์ทั้งหมดก็อยู่ใต้แรงโน้มถ่วงของดวงอาทิตย์ ทำให้โคจรรอบดวงอาทิตย์ไม่ลอยออกไปไหน ดวงอาทิตย์และดาวฤกษ์ทุกดวงที่เราเห็นต่างก็โคจรไปรอบแรงดึงดูดของหลุมดำขนาดยักษ์ที่ใจกลางทางช้างเผือก และยังไม่จบแค่นั้น ดาราจักรทางช้างเผือกและกาแลกซี่ใกล้เคียงคือ ดาราจักรแอนโดรเมด้า ดาราจักรไทรแองกูลั่ม และอีกกว่า 50 ดาราจักรต่างก็ดึงดูดซึ่งกันและกัน โคจรรอบจุดศูนย์กลางมวลร่วมกัน กลุ่มดาราจักรที่เราอยู่ด้วยนี้เรียกว่า “กลุ่มดาราจักรท้องถิ่น” และกลุ่มดาราจักรก็ไม่ได้มีแค่กลุ่มท้องถิ่นกลุ่มเดียว ยังมีอีกหลายกลุ่มฃ กลุ่มที่อยู่ใกล้กลุ่มท้องถิ่นของเรามากที่สุดคือ “กลุ่มดาราจักรสครับเจอร์” มี NGC253 เป็นดาราจักรที่สว่างที่สุด กลุ่มกาแลกซี่ท้องถิ่น (Local Group) และกาแลกซี่ใกล้เคียง ทางช้างเผือกอยู่ตรงกลาง Cr: Wiki Common [ click ] ดาราจักรสครับเจอร์เป็นหนึ่งในดาราจักรที่สว่างและดูง่ายที่สุดตัวหนึ่งบนฟ้า มองเห็นได้จากกล้องสองตาหรือกล้องเ...

NGC1514 : The Crystal Ball

Image
เมื่อเรามองเห็นแสงฟุ้งในเลนส์ตา สิ่งที่เป็นไปได้มีสองแบบคือเป็นกลุ่มกาซที่ลอยในอวกาศที่เรียกว่าเนบิวลา หรือเป็นกลุ่มของดาวที่จางเกินกว่ากำลังลังของกล้องดูดาวของเราจะแยกเป็นภาพได้ เมื่อเราใช้กล้องดูดาวที่ขนาดใหญ่ขึ้นก็จะเริ่มแยกแสงฟุ้งออกเป็นดาวหลายดวงได้ ในช่วงแรกของการสำรวจท้องฟ้า วิลเลี่ยม เฮอร์เชลยังไม่รู้จักธรรมชาติของเนบิวล่าดาวเคราะห์ เขาคิดว่าเนบิวล่าที่ล้อมรอบเป็นแสงจากกระจุกดาวที่ไกลเกินกว่าจะมองเห็นเป็นดวงได้ จนกระทั่งในคืนวันที่ 13 พฤศจิกายน 1790 เฮอร์เชลพบ NGC1514 เรื่องของเนบิวล่าดาวเคราะห์ก็ได้รับการเปลี่ยนแปลง ถ้อยคำของเฮอร์เชลชวนให้ออกไปวางกล้องดูดาวเสียทันที “ปรากฎการณ์ที่ประหลาดที่สุด! ดาวสว่างแมกนิจูดที่ 8 ล้อมรอบด้วยบรรยากาศเบาบางเป็นทรงกลม เส้นผ่านศูนย์กลางราว 3 นาที ดาวดวงนั้นอยู่ใจกลางพอดี ชั้นบรรยากาศเบาบาง จางและสม่ำเสมอจนไม่คิดว่าจะเป็นดาว(ที่ไกลออกไป) และทำให้เกิดข้อสงสัยในความเกี่ยวข้องระหว่างชั้นบรรยากาศกับดาวฤกษ์ที่ใจกลาง” NGC1514 แม้จะอยู่ในเขตของกลุ่มดาวทอรัสและไม่ไกลจากกระจุกดาวลูกไก่นัก แต่การฮอบเริ่มจากซีต้า (ζ) เพอร์เซอิดจะสะดวกที่สุด คริสต...