อธิกมาส Synodic และ Sidereal

 

ใครช่างสังเกตหน่อยจะเห็นว่าปีนี้วันอาสาฬบูชาและวันเข้าพรรษาเป็นช่วงปลายเดือนกรกฎาคมต่างจากปีอื่นที่อยู่ราวต้นเดือนกรกฏาคม สาเหตุก็เพราะปีนี้มีเดือน 8 สองหน หรือเรียกว่าเป็นปีอธิกมาส

เหตุที่ต้องมีเดือนแปดสองหนก็เพราะรอบดิถีหรือ Phase ของดวงจันทร์เท่ากับ 29.5 วัน หากนับเป็นวันแล้วในแต่ละปีวันทางจันทรคติจะน้อยกว่าสุริยคติที่เราใช้กันตอนนี้อยู่ 11 วัน

วิธีแก้ไขคล้ายกับทุกสี่ปีเรามีวันที่ 29 กุมภาพันธ์​ แต่ในจันทรคติทุกสามปีเราจะมีวันเพิ่มเป็น 33 วัน

โดย 30 วันจะเพิ่มเดือน8อีกรอบกลายเป็นเดือน 8 หน้าและ 8 หลัง

ส่วนอีก3วันไปเพิ่มในเดือน 7

ส่วนทำไมต้องเป็นเดือน 8 ไม่เป็นเดือนอ้าย เดือนยี่ ก็คาดว่าเอาวันเข้าพรรษานี่แหละเป็นหลัก

อีกเรื่องที่น่าสนใจก็คือข้างขึ้นข้างแรมหรือ Moon Phase ที่ครบรอบทุก 29.5 วัน แต่ทราบไหมว่าจริงๆแล้วดวงจันทร์โคจรรอบโลกจนครบรอบใช้เวลา 27.3 วัน แล้วที่เกินมา2.2วันมาจากไหน?

เรื่องนี้เข้าใจไม่ยากแต่ต้องอาศัยจินตนาการ เฟสของดวงจันทร์เกิดจากตำแหน่งการเรียงตัวของโลก ดวงจันทร์และดวงอาทิตย์ จากวันเดือนมืดถึงเดือนมืดอีกครั้ง ดวงจันทร์ใช้เวลา 27.3 วันจะครบรอบ

แต่ขณะเดียวกันโลกก็วิ่งรอบดวงอาทิตย์ไปด้วย ตำแหน่งที่ดวงจันทร์ครบรอบนั้นไม่ได้สัมพันธ์กับดวงอาทิตย์ หากจะให้ครบรอบตามเฟสก็ต้องบวกไปอีก 2.2 วัน

ภาษาดาราศาสตร์เขาเรียกดิถีจันทร์ 1 รอบ ว่า คาบไซโนดิก Synodic

ส่วนคาบการโคจรของดวงจันทร์หนึ่งรอบเรียกว่าคาบไซเดอร์เรียล Sidereal

ขึ้นเรื่องนึงมาจบอีกเรื่องนึงจนได้

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

กลุ่มดาวคนเลี้ยงสัตว์ : Boötes

Image
ภาพจาก Sky Safari …นั่นแน่แม่ดูดาวจระเข้ ศีรษะเหหกหางขึ้นกลางหาว ดาวนิดทิศพายัพดูวับวาว เขาเรียกดาวยอดมหาจุฬามณี... -พระอภัยมณี  บทกลอนที่คุ้นเคยเป็นอย่างดี เป็นตอนที่นางสุวรรณมาลีกำลังสอนอรุณรัศมีและสินสมุทรดูดาว กลุ่มดาวในกลอนทั้งจระเข้หรือหมีใหญ่ ดาวยอดมหาจุฬามณีหรือดาวดวงแก้วก็กำลังปรากฎให้เห็นในเดือนพฤษภาคมถึงกรกฎาคมพอดี ดาวดวงแก้วมีชื่อตามดาราศาสตร์สากลว่าอาร์คทูรัส เป็นดาวสว่างลำดับที่ 4 บนท้องฟ้าและสว่างที่สุดในซีกฟ้าเหนือและยังเป็นยอดของดาวเรียงรูปเจดีย์อันเป็นที่มาของชื่อยอดมหาจุฬามณี กลุ่มดาวกลุ่มนี้รู้จักกันในดาราศาสตร์สากลในชื่อโบโอทิสหรือคนเลี้ยงสัตว์ เป็นกลุ่มดาวที่มีเรื่องเล่าหลากหลายตามอายุของกลุ่มดาวที่สืบย้อนไปได้ถึงยุคเมโสโปเตเมีย เรื่องเล่าแบบแรกคือ อาร์คัสบุตรชายของซูสและคาลิสโต หลังจากที่เฮราสาบให้คาลิสโตกลายเป็นหมี วันหนึ่งอาร์คัสก็มาเจอกับแม่หมีคาลิสโต แต่จำไม่ได้จึงหมายจะสังหาร ซูสยอมให้อาร์คัสทำเช่นนั้นไม่ได้จึงส่งทั้งคู่ไปเป็นกลุ่มดาวหมีใหญ่และโบโอทิสที่ตามติดหมีใหญ่ขึ้นมาทางทิศตะวันออก เรื่องเล่าอีกแบบ,uว่าโบโอทิสคืออิคารัสเจ้าของไร่องุ่น วันหนึ่งอิคาร...
Read more

Lyra, The Harp

Image
Lacerta, Cygnus, Lyra, Vu;pecula and Anser : Sydney Hall (1788-1831) Cr: Wiki Commons  Click "ไลรา" หรือ "พิณ" กลุ่มดาวที่ขนาดพอดีกับฟิลด์กล้องสองตา แม้จะเล็กแต่หาง่ายเพราะมีดาว “วีก้า” เปล่งประกายสีขาวใสสุกสกาว ตำนานของไลร้าเป็นหนึ่งในนิทานกรีกที่รู้จักกันดี ไลร้าเป็นพิณอันแรกที่สร้างขึ้นมาในโลก ทำมาจากกระดองเต่าและขึงด้วยเอ็น 7เส้น โดยเฮอร์แมสบุตรแห่งซุสกับมีอาหนึ่งในเจ็ดพี่น้องพรีอาเดสหรือดาวลูกไก่ แต่ภายหลังเจ้าของคือนักดนตรีผู้ยิ่งใหญ่ “ออฟิอัส” ครั้งหนึ่งเฮอแมสไปขโมยฝูงวัวของอพอลโล่ แต่เมื่อได้ยินเสียงพิณ อพอลโล่เลยขอพิณจากเฮอแมสแลกกับการรับโทษ ต่อมาอพอลโล่ก็มอบพิณอันนี้ให้กับออฟิอัส นักดนตรีและกวีผู้ยิ่งใหญ่ " ออฟิอัส"  เชียวชาญการร้องเพลงและดีดพิณยิ่ง ว่ากันว่าเมื่อใดที่ได้ยินเสียงพิณของออฟิอัส สายน้ำก็หยุดไหล สัตว์ร้ายกลับเชื่อง เหล่านิมฟ์หลงไหล แม้แต่ก้อนหินยังกลับมีชีวิตชีวา ออฟิอัสเป็นหนึ่งในลูกเรื่ออาร์โกที่ช่วยเจสันตามหาขนแกะทองคำ เขาบรรเลงเพลงช่วยลูกเรือทุกคนให้รอดพ้นจากบทเพลงของไซเรนที่นำลูกเรืออาร์โกร์ไปสู่ความตาย Orpheus and...
Read more

รายชื่อและคำอ่านกลุ่มดาวภาษาอังกฤษและภาษาไทย

การอ่านชื่อกลุ่มดาวบางกลุ่มเป็นภาษาละตินอ่านยาก นอกจากนี้ชื่อที่แสดงความเป็นเจ้าของสำหรับระบุชื่อดาว ว่าอยู่ในกลุ่มไหน ก็จะมีการเปลี่ยนแปลงจากชื่อกลุ่มดาวตามไวยากรณ์ภาษาละตินทำให้ยากสำหรับคนที่ไม่คุ้นเคย เช่นกลุ่มดาวหมาใหญ่ มีชื่อว่า "คานิสเมเจอร์ (Canis Major)" เมื่ออยู่ในรูปแสดงความเป็นเจ้าของ (Gennitive) จะเป็น "คานิสเมเจอริส" (Canis Majoris) ทำให้ยากแก่การจดจำเพราะกลุ่มดาวมีถึง 88 กลุ่ม ผมเจอตารางที่เวบไซด์ Sky&Telescope ที่มีคำย่อของแต่ละกลุ่มดาวไว้ด้วย จึงได้เอามารวมกับรายชื่อกลุ่มดาวไทยของสมาคมดาราศาตร์ เพราะบางครั้งเราก็ไม่ทราบว่าเราเรียกกลุ่มดาวนี้เป็นภาษาไทยแบบเป็นทางการว่าอย่างไร รวมไปถึงคำย่อของแต่ละกลุ่มดาว สำหรับคำอ่านภาษาอังกฤษทั้งรูปชื่อปกติและชื่อคุณศัพท์ลองกดดูจะมีเสียงอ่านให้ฟัง หวังว่าจะช่วยให้เพื่อนนักดูดาวมีความสะดวกขึ้นครับ Tony Flanders;  Constellation Names and Abbreviations , Sky&Telescope วิมุติ วสะหลาย; กลุ่มดาว 88 กลุ่ม , สมาคมดาราศาสตร์ไทย คำย่อ ชื่อกลุ่มดาวทางการ คุณศัพท์ ชื่อไม่เป็นทางการ คำอ่านชื่อทางการ ค...
Read more