Xi Scorpii




เซอร์ไพรส์ อีกแล้ว!!!

สุดสัปดาห์ที่ผ่านมามีจังหวะฟ้าเปิด ฝนเว้นช่วง พอเริ่มมืดกลุ่มดาวเซ็นทอร์มองเห็นเหนือหลังคาบ้านตรงข้ามพอดี กระจุกดาวทรงกลมที่ใหญ่ขนาดพระจันทร์เต็มดวงมองเห็นในกล้องสองตาได้สบายเป็นฝ้าขุ่นจางๆ

กลุ่มดาวที่ขึ้นตามเซ็นทอร์มาก็คือแมงป่อง ที่อีกกลุ่มที่มีดาวสว่างและจำรูปร่างง่าย ดาวราวสิบกว่าดวงเรียงเป็นรูปตะขอขนาดใหญ่บนฟ้า ด้านบนมีสามดวงเรียงกันเป็นหัวแมงป่อง

ผมใช้กล้องสองตากับกล้องดูดาวชมความงามของอัญมณีในแมงป่องมาเรื่อย ตั้งแต่ ดาวปาริชาติที่เป็นดาวคู่น่าดูอีกดวง กระจุกดาวทรงกลมเอ็ม 4 มีแถบสว่างพาดกลางทำให้ดูเหมือนดวงตาของแมว กระจุกดาว NGC6231 บริเวณตรงกลางของของตัวแมงป่อง ไล่ไปจนแถวปลายหางที่มีกระจุกดาวผีเสื้อกับพโตเลมี

คืนนี้ฟ้าสวยจริง

มองเห็นแผนที่ดาวในมือถือไฮไลท์ดาวดวงหนึ่งในเขตกลุ่มดาวแมงป่อง ดาวทีาผมไม่เคยรู้จักมาก่อน คิดว่าแวะไปดูเสียหน่อยก่อนข้ามไปเป้าหมายที่ตั้งใจสำหรับคืนนี้

Xi Scopii เป็นดาวคู่สว่างแมกนิจูด 4.2 คืนนี้มองไม่เห็นด้วยตาเปล่าจากบางพลี แต่เห็นชัดเจนในกล้องตา ตำแหน่ง 8 องศาทางเหนือของ เบต้าสกอปี

ผมใช้มิวล่อน210 ความยาวโฟกัส 2400มม เริ่มจากกำลังขยายต่ำ 80 เท่า Xi Scopii สว่างเด่น มีดาวดวงเล็กๆเคียงข้างทางตะวันออกเฉียงเหนือ ต่ำลงมาทางทิศใต้มีดาวสองดวงที่เป็นดาวคู่เรียกว่าสตูปส์ 1999

แต่พอเพิ่มกำลังขยายอีกเท่าตัวก็เซอร์ไพรส์!!

ที่แท้ Xi Scorpii เป็นดาวคู่ที่ชิดติดกันจนแทบจะแยกกันไม่ออก เส้นที่แบ่งแสงดาวออกจากกันบางเสียกว่าเส้นผม

ความสว่างทั้งสีใกล้เคียงกันมาก Xi Scorpi กลายเป็นระบบดาว 3 ดวงที่น่ารักน่าชังยิ่ง

แต่พออ่านรายละเอียด ดาวดวงนี้กลับเป็นระบบดาว 5 ดวง ที่แบ่งออกเป็นสองกลุ่ม กลุ่มแรกมีสามดวง A และ B สว่างที่สุด ดวงที่จางกว่าคือ C ส่วนอีกกลุ่มมีสองดวงคือ D กับ E หรือสตูปส์ 1999 ที่เห็นในภาพนั่นเอง

ระบบดาว Xi Scorpii ห่างจากเรา 80.4 ปีแสง คู่ AB โคจรรอบกันแบบเยื้องศูนย์ระยะที่ใกล้กันที่สุดคือ 5.5 AU หรือไกลกว่าระยะห่างจากดวงอาทิตย์ถึงดาวพฤหัสเล็กน้อย ส่วนระยะที่ไกลที่สุดคือเลยเนปจูนออกไปอีก ใช้เวลาโคจรรอบกันและกันราว 45 ปี

ในปีนี้ยังเป็นปีที่ทั้งคู่อยู่ในช่วงที่ห่างกันมากที่สุดและจะเข้าไปใกล้กันที่สุดราว20ปีข้างหน้า

ตอนนี้ AB ที่เห็นจากกล้องดูดาวห่างกัน 1.1 อาร์คเซคั่นเรียกว่าเป็นความท้าทายที่จะแยกคู่นี้ให้เห็นเป็นสองดวงจากกล้องดูดาวของเรา

ขอให้มีความสุขกับการดูดาวครับ


คลิกภาพเพื่อขยาย

ข้อมูลเบื้องต้น
Catalog No. : Xi Scorpii, HIP78727
กลุ่มดาว : Scorpius
ประเภท : Multiple Star
Visual Manitude : +4.15, +4.87, +7.6
Seperation : AB 1.1", AB-C 7.4"
Distance : 80.4 ly

Coordinate
R.A. 16h 05m 32.30s
Dec. -11° 25' 49.9"

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

กลุ่มดาวคนเลี้ยงสัตว์ : Boötes

Image
ภาพจาก Sky Safari …นั่นแน่แม่ดูดาวจระเข้ ศีรษะเหหกหางขึ้นกลางหาว ดาวนิดทิศพายัพดูวับวาว เขาเรียกดาวยอดมหาจุฬามณี... -พระอภัยมณี  บทกลอนที่คุ้นเคยเป็นอย่างดี เป็นตอนที่นางสุวรรณมาลีกำลังสอนอรุณรัศมีและสินสมุทรดูดาว กลุ่มดาวในกลอนทั้งจระเข้หรือหมีใหญ่ ดาวยอดมหาจุฬามณีหรือดาวดวงแก้วก็กำลังปรากฎให้เห็นในเดือนพฤษภาคมถึงกรกฎาคมพอดี ดาวดวงแก้วมีชื่อตามดาราศาสตร์สากลว่าอาร์คทูรัส เป็นดาวสว่างลำดับที่ 4 บนท้องฟ้าและสว่างที่สุดในซีกฟ้าเหนือและยังเป็นยอดของดาวเรียงรูปเจดีย์อันเป็นที่มาของชื่อยอดมหาจุฬามณี กลุ่มดาวกลุ่มนี้รู้จักกันในดาราศาสตร์สากลในชื่อโบโอทิสหรือคนเลี้ยงสัตว์ เป็นกลุ่มดาวที่มีเรื่องเล่าหลากหลายตามอายุของกลุ่มดาวที่สืบย้อนไปได้ถึงยุคเมโสโปเตเมีย เรื่องเล่าแบบแรกคือ อาร์คัสบุตรชายของซูสและคาลิสโต หลังจากที่เฮราสาบให้คาลิสโตกลายเป็นหมี วันหนึ่งอาร์คัสก็มาเจอกับแม่หมีคาลิสโต แต่จำไม่ได้จึงหมายจะสังหาร ซูสยอมให้อาร์คัสทำเช่นนั้นไม่ได้จึงส่งทั้งคู่ไปเป็นกลุ่มดาวหมีใหญ่และโบโอทิสที่ตามติดหมีใหญ่ขึ้นมาทางทิศตะวันออก เรื่องเล่าอีกแบบ,uว่าโบโอทิสคืออิคารัสเจ้าของไร่องุ่น วันหนึ่งอิคาร...
Read more

Lyra, The Harp

Image
Lacerta, Cygnus, Lyra, Vu;pecula and Anser : Sydney Hall (1788-1831) Cr: Wiki Commons  Click "ไลรา" หรือ "พิณ" กลุ่มดาวที่ขนาดพอดีกับฟิลด์กล้องสองตา แม้จะเล็กแต่หาง่ายเพราะมีดาว “วีก้า” เปล่งประกายสีขาวใสสุกสกาว ตำนานของไลร้าเป็นหนึ่งในนิทานกรีกที่รู้จักกันดี ไลร้าเป็นพิณอันแรกที่สร้างขึ้นมาในโลก ทำมาจากกระดองเต่าและขึงด้วยเอ็น 7เส้น โดยเฮอร์แมสบุตรแห่งซุสกับมีอาหนึ่งในเจ็ดพี่น้องพรีอาเดสหรือดาวลูกไก่ แต่ภายหลังเจ้าของคือนักดนตรีผู้ยิ่งใหญ่ “ออฟิอัส” ครั้งหนึ่งเฮอแมสไปขโมยฝูงวัวของอพอลโล่ แต่เมื่อได้ยินเสียงพิณ อพอลโล่เลยขอพิณจากเฮอแมสแลกกับการรับโทษ ต่อมาอพอลโล่ก็มอบพิณอันนี้ให้กับออฟิอัส นักดนตรีและกวีผู้ยิ่งใหญ่ " ออฟิอัส"  เชียวชาญการร้องเพลงและดีดพิณยิ่ง ว่ากันว่าเมื่อใดที่ได้ยินเสียงพิณของออฟิอัส สายน้ำก็หยุดไหล สัตว์ร้ายกลับเชื่อง เหล่านิมฟ์หลงไหล แม้แต่ก้อนหินยังกลับมีชีวิตชีวา ออฟิอัสเป็นหนึ่งในลูกเรื่ออาร์โกที่ช่วยเจสันตามหาขนแกะทองคำ เขาบรรเลงเพลงช่วยลูกเรือทุกคนให้รอดพ้นจากบทเพลงของไซเรนที่นำลูกเรืออาร์โกร์ไปสู่ความตาย Orpheus and...
Read more

รายชื่อและคำอ่านกลุ่มดาวภาษาอังกฤษและภาษาไทย

การอ่านชื่อกลุ่มดาวบางกลุ่มเป็นภาษาละตินอ่านยาก นอกจากนี้ชื่อที่แสดงความเป็นเจ้าของสำหรับระบุชื่อดาว ว่าอยู่ในกลุ่มไหน ก็จะมีการเปลี่ยนแปลงจากชื่อกลุ่มดาวตามไวยากรณ์ภาษาละตินทำให้ยากสำหรับคนที่ไม่คุ้นเคย เช่นกลุ่มดาวหมาใหญ่ มีชื่อว่า "คานิสเมเจอร์ (Canis Major)" เมื่ออยู่ในรูปแสดงความเป็นเจ้าของ (Gennitive) จะเป็น "คานิสเมเจอริส" (Canis Majoris) ทำให้ยากแก่การจดจำเพราะกลุ่มดาวมีถึง 88 กลุ่ม ผมเจอตารางที่เวบไซด์ Sky&Telescope ที่มีคำย่อของแต่ละกลุ่มดาวไว้ด้วย จึงได้เอามารวมกับรายชื่อกลุ่มดาวไทยของสมาคมดาราศาตร์ เพราะบางครั้งเราก็ไม่ทราบว่าเราเรียกกลุ่มดาวนี้เป็นภาษาไทยแบบเป็นทางการว่าอย่างไร รวมไปถึงคำย่อของแต่ละกลุ่มดาว สำหรับคำอ่านภาษาอังกฤษทั้งรูปชื่อปกติและชื่อคุณศัพท์ลองกดดูจะมีเสียงอ่านให้ฟัง หวังว่าจะช่วยให้เพื่อนนักดูดาวมีความสะดวกขึ้นครับ Tony Flanders;  Constellation Names and Abbreviations , Sky&Telescope วิมุติ วสะหลาย; กลุ่มดาว 88 กลุ่ม , สมาคมดาราศาสตร์ไทย คำย่อ ชื่อกลุ่มดาวทางการ คุณศัพท์ ชื่อไม่เป็นทางการ คำอ่านชื่อทางการ ค...
Read more