siamskies

วอลเตอร์ สก๊อตคอลัมนิสต์ของ Sky & telescope บอกว่า NGC7789 เป็นที่น่าประทับใจสำหรับกล้องดูดาวทุกขนาด เมื่อมีโอกาสได้ดู กระจุกดาวตัวนี้ก็เป็นที่ตระการตาและน่าประทับใจที่สุดตัวนึงของผม ที่กำลังขยาย 21 เท่าจากกล้องดูดาวคู่ชีพ Borg101ED ต้องรอสักพักให้สายตาคุ้นเคยเสียก่อน จึงจะเห็นปื้นกลมสีเทาจางอยู่กลางเลนส์ตา  ดาวใน NGC7789 มีจำนวนมากทำให้ดูคล้ายเม็ดทรายละเอียด ด้วยกล้องดูดาวขนาด 4นิ้ว ต้องอาศัยมองเหลือบจึงจะพอเห็น ที่กำลังขยาย 38 เท่าดูได้ง่ายขึ้น ยังมองเห็นดาวในกระจุกเป็นเม็ดละเอียดด้วยการมองเหลือบและดีกว่า แต่ถึงอย่างนั้นก็รักษาภาพที่เห็นได้ไม่นาน ทำให้ยากจะระบุตำแหน่งของดาวแต่ละดวง เมื่อเปลี่ยนเลนส์ตาอีกครั้งเป็นที่กำลังขยาย 85 เท่า มองเห็นดาวในกระจุกชัดเจนขึ้นแต่ภาพมืดลงไปมาก  NGC7789 เป็นกระจุกดาวเปิดที่ดาวในกระจุกก็สว่างใกล้เคียงกัน สำหรับผมแล้วมันดูคล้ายกระจุกดาวทรงกลมมากกว่ากระจุกดาวเปิด เวลาดูที่กำลังขยาย 38x มีความรู้สึกเหมือนดูเพชรพลอยเม็ดเล็กๆจำนวนมากที่เปล่งประกายระยิบระยับอยู่ในหีบสมบัติใต้ท้องทะเล ความรู้สึกที่เกินกว่าจะวาดออกมาเป็นภาพ เป็นออบเจค...

Huygeniun region และ Trapezium ภาพสเกตที่กำลังขยาย 400 เท่าโดยผู้เขียน 13 มกราคม 2562 ท้องฟ้าไม่เป็นใจเท่าคืนวานที่ฟ้าเปิดครั้งแรกหลังจากปิดมาตลอดสัปดาห์จากอิทธิพลของพายุปาบึก คืนนี้ท้องฟ้ามีเมฆบางส่วน ดวงจันทร์วันพระขึ้น 8 ค่ำสว่างค้างอยู่บนฟ้า เมื่อรวมกับฝ้าหมอกบางทำให้ฟ้าสว่างฟุ้งกระจายไปทั่ว กลุ่มดาวนายพรานขึ้นมาสูงราว 60 องศาจากขอบฟ้า กลุ่มดาวหมาใหญ่ตามติด ทางเหนือเพอร์ซิอุสมองเห็นไม่เต็มกลุ่ม เมอร์เฟคและอัลกอร์ไม่สดใสอย่างเคย พรานเบ็ดต้องดูสถานที่ ประเมินอุปกรณ์และเหยื่อที่จะใช้ นักดูดาวก็คล้ายกัน ต้องเลือกขนาดกล้องดูดาว ประมินสภาพท้องฟ้าเพื่อเลือกออบเจคเป้าหมาย และคืนนี้ผมต้องอาศัยโชคมากสักหน่อย บริเวณที่ยังดูดีที่สุดคือกลุ่มดาวนายพราน เป้าหมายคืนนี้จำต้องเป็นกระจุกดาวหรือระบบดาวหลายดวง เพราะสภาพท้องฟ้าบังคับ ที่ใจกลางของแมสซายเออร์ 42 เนบูล่าที่สว่างที่สุดบนฟ้า มีระบบดาวหลายดวงที่น่าสนใจและผมยังไม่เคยได้สำรวจแบบจริงจัง เอ็ม 42 หรือโอไรออน เนบูล่าเป็นออบเจคที่ทุกคนที่มีกล้องดูดาวนึกถึงเมื่อได้กล้องดูดาวมาครั้งแรก มันไม่ต้องอาศัยแผนที่ช่วยเพราะ “ดาบของนายพราน” โดดเด่นจ...

เมื่อสายลมหนาวเริ่มพัดโชยจากทิศเหนือ ยามดึกคืนนั้นเราจะเห็นดาวสว่างสีอมฟ้าสดใสทางทิศตะวันออก ดาวซิริอุสหรือดาวโจรตามที่คนไทยเรียก ซิริอุสเป็นดาวฤกษ์ที่สว่างที่สุดบนท้องฟ้า เป็นประธานเด่นในกลุ่มดาวหมาใหญ่หรือ Canis Major ต่ำลงมาจากซิริอุสไปทางทิศใต้ 4 องศา ถ้าฟ้ามืดพอเราอาจมองเห็นรอยแสงฟุ้งจางด้วยหางตา นี่คือกระจุกดาวเปิดแมสซายเออร์ 41 หากใช้กล้องสองตาช่วยจะยิ่งง่าย เป็นไปได้ว่าเอ็ม 41 จะเป็นวัตถุที่จางที่สุดที่มีการค้นพบในยุคโบราณ เพราะอริสโตเติ้ลเขียนไว้ใน “Meteorologiga” เมื่อราว 325 ปีก่อนคริสตศักราชเกี่ยวกับบางสิ่งบางอย่างที่อยู่ใต้ซิริอุสไว้ว่า “…some of the fixed stars have tails. And for this we need not rely only on the evidence of the Egyptians who say they have observed it; we have observed it also ourselves. For one of the stars in the thigh of the Dog had a tail, though a dim one: if you looked hard at it the light used to become dim, but to less intent glance it was brighter. จากช้อความนี้เป็นไปได้ว่า อริสโตเติ้ลอาจจะเห็นเอ็ม41 ดาวหาง หรืออาจจะเป็นทางช้าง...

กลุ่มดาวช่างแกะสลักหรือ Sculptor เป็นกลุ่มดาวจางและเล็กแต่มีกาแลกซี่น่าสนใจหลายตัวสำหรับ Visual Observer หนึ่งในนั้นก็คือ NGC55 วอลเตอร์ สก็อตเขียนไว้ในหนังสือ Deep Sky Wonder ชนิดที่เป็นออบเจคที่ห้ามพลาด “Some deep-sky objects offer beautiful, breathtaking visual experiences. NGC55 is one such object” NGC 55 ก็อยู่ในลิสท์รายชื่อออบเจคของผม ในวันพ่อที่ผ่านมา (5 ธันวาคม 2561) หัวค่ำมีแนวเมฆหนาที่ขอบฟ้าทางทิศใต้ เมื่อตรวจสอบภาพดาวเทียมพบว่าที่หอดูดาว TJ น่าจะอยู่ในแนวการเคลื่อนที่ของเมฆเหมือนกัน เวลาผ่านไปท้องฟ้าเริ่มมีเมฆบางส่วน แนวเมฆที่ขอบฟ้าก็สูงขึ้นมาเรื่อยๆ แต่ยังพอมองเห็นกลุ่มดาวช่างแกะสลักที่ไม่มีดาวสว่างเลย ดาวสว่างที่ใกล้ NGC55 ที่สุดคือดาวอัลฟ่า ฟินิซิส (α Phe) ดาวสว่างที่สุดในกลุ่มดาวนกฟินิกซ์ วางดาว α Phe ไว้ในกล้องเล็ง ขยับไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือราว 4 องศาจะเป็นตำแหน่งของ NGC55 สามารถวางทั้ง α Phe และ NGC55 ไว้ในฟิลด์ของกล้องเล็ง 8x50 ได้ แม้ว่าจะมีรายงานว่าสามารถมองเห็น NGC55 ได้ด้วยกล้องสองตา แต่วันนั้นผมมองไม่เห็นแม้แต่ในกล้องเล็ง ภาพในกล้องดูดาวขนาด 8 นิ้ว...

การดูกาแลกซี่กลายเรื่องท้าทายและยากขึ้นเรื่อยๆตามสภาพท้องฟ้าที่มี Light Pollution กับ Haze ที่มากขึ้นทุกวัน เนืองจากส่วนมากค่อนข้างจางทำให้ต้องการท้องฟ้าที่มืดสนิทเพื่อขับให้ตัวกาแลกซี่เด่นขึ้นมา NGC1532 ในกลุ่มดาวแม่น้ำเป็นกาแลกซี่ที่เกือบจะหันข้างเข้าหาเรา มีแขนด้านหนึ่งที่รูปร่างบิดเบี้ยวมองเห็นได้จากกล้องดูดาวขนาด 10 นิ้วขึ้นไป มีคู่บริวารคือ NGC1531 เป็นกาแลกซี่แคระที่โคจรรอบ NGC1532 คล้ายกับ M110 ที่เป็นบริวารของ M31 แอนโดรมีด้ากาแลกซี่ ในคืนที่ผมดู ออกจะช้าไปแล้วสำหรับ NGC1532 เพราะเริ่มต่ำและหายเข้าไปในโดมแสงจากตัวเมืองทางทิศตะวันตก ทำให้ต้องเปรียบเทียบการเรียงตัวของดาวกับแผนที่เพื่อยืนยันตำแหน่ง ตัวกาแลกซี่ที่จางมากต้องอาศัยการมองเหลือบเพียงอย่างเดียว ผมมองไม่เห็น NGC1531 ทั้งที่ควรจะเห็นเนื่องจากใจกลางสว่างใกล้เคียงกัน แม้ว่าจะจางแต่การหาตำแหน่งไม่ลำบากนักเพราะมีดาว υ4 Eri อยู่ห่างไป 1.5 องศาทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ ทำให้ NGC1531/1532 และ υ4 Eri อยู่ในฟิลด์เดียวกันของกล้องเล็งได้เลย ให้สังเกตดาวสว่างแมกนิจูด 7-10 ที่เรียงกันเป็นรูปสามเหลี่ยมมุมแหลม NGC1532 ...

NGC3242 ในกลุ่มดาวงูไฮดราเป็นเนบูล่าดาวเคราะห์ที่รู้จักกันในชื่อ Ghost of Jupiter เพราะมีขนาดที่เห็นในกล้องดูดาวใกล้เคียงดาวพฤหัส ทั้งที่ความจริงแล้วขนาดต่างกันแบบเทียบกันไม่ได้ Ghost of Jupiter มีขนาดกว้างราว 1 ปีแสงและห่างออกไปราว 3600 ปีแสง ค้นพบโดยวิลเลี่ยม เฮอเชลล์เมื่อปี 1785 เป็นหนึ่งในเนบูล่าดาวเคราะห์ที่สว่างที่สุดตัวหนึ่งสว่างราว 8 แมกนิจูด ทำให้สามารถดูได้จากกล้องสองตาและกล้องดูดาวทุกขนาด ด้วยกล้องดูดาวขนาด 8 นิ้วที่กำลังขยาย 33 เท่า มองเห็น NGC3242 เป็นแผ่นกลมสว่างสีฟ้าอมเขียวซีด ดูเหมือนเป็นดาวเคราะห์เพราะไม่ใช่จุดแสงแบบดาวฤกษ์ทั่วไป และสามารถอัดกำลังขยายขึ้นไปได้อีก ที่กำลังขยาย 133 เท่ายังสว่างชัดเจน มองเห็นเป็นแผ่นกลมสีฟ้าอมเขียว ไม่เห็นโครงสร้างด้านในและดาวแคระขาวที่อยู่ตรงกลาง เป็นออบเจคที่สว่างและน่าดูตัวหนึ่ง ตำแหน่งหาง่ายอยู่ห่างจาก มิว ไฮเดร ไปทางทิศใต้ราว 2 องศา คำว่าเนบูล่าดาวเคราะห์หรือ Planetary Nebula ได้รับการเรียกชื่อแบบนี้ก็เพราะลักษณะที่ดูคล้ายดาวเคราะห์ ทั้งที่ความจริงไม่มีอะไรเกี่ยวข้องกันเลย เช่น NGC3242 เกิดมาจากดาวฤกษ์ที่คล้ายดวงอาทิตย...

M52 เป็นกระจุกดาวอยู่ทางซ้ายมือ ส่วนNGC7635 เป็นเนบูล่าแถบยาวแนวตั้งทางขวามือ ภาพสเก็ตโดยผู้เขียน แมสซายเออร์หมายเลข 52 หรือ NGC7654 เป็นกระจุกดาวเปิดบนขอบทางช้างเผือก ใกล้เขตติดต่อระหว่างกลุ่มดาวคาสสิโอเปียและเซฟิอัส เป็นกระจุกดาวที่ค้นพบโดยแมสซายเออร์เองและได้ให้หมายเลข 52 เมื่อ 7 กันยายน 1774 เมื่อจบจากสเก็ตเฮลิกซ์ ท้องฟ้าทางใต้เริ่มขุ่นและมีเมฆบาง หันมองทางทิศเหนือยังดูดี เปิดดูรายชื่อออบเจคเป้าหมายเจอเอ็ม52 ในกลุ่มดาวแคสสิโอเปียที่เวลานั้นเพิ่งข้ามเส้นเมอริเดียนพอดี ตำแหน่งของเอ็ม52 ให้ลากเส้นสมมติเป็นระยะทางที่เท่ากันจากดาวอัลฟ่า แคสสิโอปี (α Cas) ไปเบต้า แคสสิโอปี (β Cas) หากฟ้าดีพอก็จะมองเห็นได้ด้วยกล้องสองตา ถ้าจะใช้วิธีฮอปด้วยกล้องเล็งก็เริ่มจาก β Cas ไปทางทิศตะวันตกประมาณ 6 องศา ต้องฮอปสองครั้ง ไม่ยากจนเกินไปครับ เราจะมองเห็นเอ็ม 52 ในกล้องเล็งเป็นฝ้าฟุ้งขนาดเล็ก ที่กำลังขยาย 33 เท่าจากกล้องดูดาว 8” f5 กระจุกดาวมีขนาดใหญ่พอสมควร มองเห็นดาวเป็นเม็ดได้ราว 20 ดวง และน่าจะมีอีกมากที่มองไม่เห็นเป็นดวงแต่เห็นเป็นแสงฟุ้งรอบกระจุกดาว ดาวดวงที่สว่างที่สุดจะอยู่ปล...