รู้จักกับแมสซายเออร์แคตตาลอค (1/3)



Chales Messier (1730-1817)
Cr: Wikipedia
260 ปีก่อนนักดาราศาสตร์ชื่อชาร์ล แมสซายเออร์ (Charles Messier) เฝ้ามองหาดาวหางจากหอดูดาวมารีนในกรุงปารีสประเทศฝรั่งเศสทุกค่ำคืน ด้วยความหวังว่าจะเป็นคนแรกที่พบดาวหางฮัลเลย์ที่วนกลับมาใกล้โลกอีกครั้งตามคำทำนายของเอ็ดมัลด์ ฮัลเลย์

 จนกระทั่งคืนวันที่ 28 สิงหาคม 1758 แมสซายเออร์กวาดกล้องดูดาวไปเจอรอยแต้มใกล้ดาวซีต้า ทอรีในกลุ่มดาววัว แมสซายเออร์คิดว่าเจอดาวหางดวงใหม่ แต่แสงฟุ้งจางที่พบไม่ได้เคลื่อนที่เหมือนดาวหางทั่วไป

 วัตถุปริศนาตัวนี้ได้รับการบันทึกลงในสมุด “รายการเจ้าปัญหา” (Embarrassing Catalog) สิ่งที่แมสซายเออร์จดบันทึกชิ้นแรกนั้นคือ "แมสซายเออร์หมายเลข 1" หรือเนบูลาปูซึ่งปัจจุบันทราบดีว่าเป็นซากที่เหลือจากการระเบิดของดาวฤกษ์หรือซูเปอร์โนวา (supernava remnant)

 ในปี 1771 แมสซายเออร์เสนอรายการเจ้าปัญหาที่รวบรวมไว้ในชื่อ "Chales Messier’s Catalog of Nebulae and Star Cluster" ที่มีวัตถุจำนวน 45 ชิ้นแก่ Académie des rsciences ในกรุงปารีส จากนั้นก็ร่วมมือกับผู้ช่วยปิแอร์ มีแชนท์ (Pierre Méchain) เพิ่มวัตถุลงไปในรายชื่อนี้เรื่อยมา

 ผ่านไปสิบปี ในปี 1781 Chales Messier’s Catalog of Nebulae and Star Cluster มีวัตถุที่ไม่ใช่ดาวหางทั้งหมด 103 ชิ้น และได้รับการตีพิมพ์ในวารสารรายปี Connaisance des Temps for 1784
ภาพสเก็ทช์ M42 โดยแมสซายเออร์
Cr: messier.seds.org
ราวร้อยกว่าปีต่อมา มีการเสนอให้เพิ่มวัตถุเข้าไปใน Messier อีกสามครั้งคือ ในปี1921 เพิ่ม M104 โดย Camille Flammarion ในปี1947 Helen Sawyer Hogg เพิ่ม M105 ถึง M107 ในปีเดียวกัน Owen Gingerish เสนอเพิ่ม M108 จนถึง M109 และครั้งสุดท้ายในปี1966 เพิ่ม M110 โดย Kenneth Glyn Jones

 รายการทั้งหมดที่เพิ่มเติม เกิดจากการศึกษาบันทึกของแมสซายเออร์และมีแชนท์ แล้วพบว่ายังมีวัตถุอื่นที่แมสซายเออร์และมีแชนท์บันทึกไว้ภายหลังการตีพิมพ์เมื่อปี 1784 ดังนั้นในปัจจุบันจึงเป็นที่ทราบและยอมรับกันว่า Messier Object Catalog มีวัตถุอยู่ในรายการทั้งหมด 110 ชิ้น

 เหตุที่แมสซายเออร์แคตตาลอคเป็นที่รู้จักและได้รับความนิยม เพราะในรายการทั้งหมดมีตัวอย่างของออบเจคเกือบทุกชนิดบนท้องฟ้าในจำนวนที่พอเหมาะพอดี ออบเจคในรายการมีตั้งแต่ซากการระเบิดของดวงดาว เนบูล่า กาแลกซี่ กระจุกดาวเปิดและกระจุกดาวทรงกลม และทั้งหมดสามารถดูได้จากกล้องดูดาวระดับมือสมัครเล่นในปัจจุบัน ซึ่งคุณภาพดีกว่าในยุคแมสซายเออร์มาก

 สำหรับนักดูดาวแล้ว การที่สำรวจครบทั้ง 110 ตัวเป็นเรื่องที่ไม่ยากเกินกว่าที่จะทำได้ และเชื่อหรือไม่ว่าเราสามารถดูได้จนครบทั้ง 110 ตัวในคืนเดียวตั้งแต่พระอาทิตย์ตกดินไปจนถึงรุ่งเช้าของอีกวันหลังวันอิควินอกซ์ในเดือนมีนาคม เรียกกันว่า “แมสซายเออร์มาราธอน”


 Messier Catalog ยังมีข้อผิดพลาดและข้อสงสัยในวัตถุบางชิ้น ตลอดเวลาที่ผ่านมานักดาราศาสตร์ได้พยายามค้นหาแก้ไขได้เกือบทั้งหมด จะขอเล่าต่ออาทิตย์หน้าครับ

 รู้จักกับแมสซายเออร์แคตตาลอค ตอนที่ 2 (คลิก)


 อ้างอิง : messier.seds.org

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

กลุ่มดาวคนเลี้ยงสัตว์ : Boötes

Image
ภาพจาก Sky Safari …นั่นแน่แม่ดูดาวจระเข้ ศีรษะเหหกหางขึ้นกลางหาว ดาวนิดทิศพายัพดูวับวาว เขาเรียกดาวยอดมหาจุฬามณี... -พระอภัยมณี  บทกลอนที่คุ้นเคยเป็นอย่างดี เป็นตอนที่นางสุวรรณมาลีกำลังสอนอรุณรัศมีและสินสมุทรดูดาว กลุ่มดาวในกลอนทั้งจระเข้หรือหมีใหญ่ ดาวยอดมหาจุฬามณีหรือดาวดวงแก้วก็กำลังปรากฎให้เห็นในเดือนพฤษภาคมถึงกรกฎาคมพอดี ดาวดวงแก้วมีชื่อตามดาราศาสตร์สากลว่าอาร์คทูรัส เป็นดาวสว่างลำดับที่ 4 บนท้องฟ้าและสว่างที่สุดในซีกฟ้าเหนือและยังเป็นยอดของดาวเรียงรูปเจดีย์อันเป็นที่มาของชื่อยอดมหาจุฬามณี กลุ่มดาวกลุ่มนี้รู้จักกันในดาราศาสตร์สากลในชื่อโบโอทิสหรือคนเลี้ยงสัตว์ เป็นกลุ่มดาวที่มีเรื่องเล่าหลากหลายตามอายุของกลุ่มดาวที่สืบย้อนไปได้ถึงยุคเมโสโปเตเมีย เรื่องเล่าแบบแรกคือ อาร์คัสบุตรชายของซูสและคาลิสโต หลังจากที่เฮราสาบให้คาลิสโตกลายเป็นหมี วันหนึ่งอาร์คัสก็มาเจอกับแม่หมีคาลิสโต แต่จำไม่ได้จึงหมายจะสังหาร ซูสยอมให้อาร์คัสทำเช่นนั้นไม่ได้จึงส่งทั้งคู่ไปเป็นกลุ่มดาวหมีใหญ่และโบโอทิสที่ตามติดหมีใหญ่ขึ้นมาทางทิศตะวันออก เรื่องเล่าอีกแบบ,uว่าโบโอทิสคืออิคารัสเจ้าของไร่องุ่น วันหนึ่งอิคาร...
Read more

Lyra, The Harp

Image
Lacerta, Cygnus, Lyra, Vu;pecula and Anser : Sydney Hall (1788-1831) Cr: Wiki Commons  Click "ไลรา" หรือ "พิณ" กลุ่มดาวที่ขนาดพอดีกับฟิลด์กล้องสองตา แม้จะเล็กแต่หาง่ายเพราะมีดาว “วีก้า” เปล่งประกายสีขาวใสสุกสกาว ตำนานของไลร้าเป็นหนึ่งในนิทานกรีกที่รู้จักกันดี ไลร้าเป็นพิณอันแรกที่สร้างขึ้นมาในโลก ทำมาจากกระดองเต่าและขึงด้วยเอ็น 7เส้น โดยเฮอร์แมสบุตรแห่งซุสกับมีอาหนึ่งในเจ็ดพี่น้องพรีอาเดสหรือดาวลูกไก่ แต่ภายหลังเจ้าของคือนักดนตรีผู้ยิ่งใหญ่ “ออฟิอัส” ครั้งหนึ่งเฮอแมสไปขโมยฝูงวัวของอพอลโล่ แต่เมื่อได้ยินเสียงพิณ อพอลโล่เลยขอพิณจากเฮอแมสแลกกับการรับโทษ ต่อมาอพอลโล่ก็มอบพิณอันนี้ให้กับออฟิอัส นักดนตรีและกวีผู้ยิ่งใหญ่ " ออฟิอัส"  เชียวชาญการร้องเพลงและดีดพิณยิ่ง ว่ากันว่าเมื่อใดที่ได้ยินเสียงพิณของออฟิอัส สายน้ำก็หยุดไหล สัตว์ร้ายกลับเชื่อง เหล่านิมฟ์หลงไหล แม้แต่ก้อนหินยังกลับมีชีวิตชีวา ออฟิอัสเป็นหนึ่งในลูกเรื่ออาร์โกที่ช่วยเจสันตามหาขนแกะทองคำ เขาบรรเลงเพลงช่วยลูกเรือทุกคนให้รอดพ้นจากบทเพลงของไซเรนที่นำลูกเรืออาร์โกร์ไปสู่ความตาย Orpheus and...
Read more

รายชื่อและคำอ่านกลุ่มดาวภาษาอังกฤษและภาษาไทย

การอ่านชื่อกลุ่มดาวบางกลุ่มเป็นภาษาละตินอ่านยาก นอกจากนี้ชื่อที่แสดงความเป็นเจ้าของสำหรับระบุชื่อดาว ว่าอยู่ในกลุ่มไหน ก็จะมีการเปลี่ยนแปลงจากชื่อกลุ่มดาวตามไวยากรณ์ภาษาละตินทำให้ยากสำหรับคนที่ไม่คุ้นเคย เช่นกลุ่มดาวหมาใหญ่ มีชื่อว่า "คานิสเมเจอร์ (Canis Major)" เมื่ออยู่ในรูปแสดงความเป็นเจ้าของ (Gennitive) จะเป็น "คานิสเมเจอริส" (Canis Majoris) ทำให้ยากแก่การจดจำเพราะกลุ่มดาวมีถึง 88 กลุ่ม ผมเจอตารางที่เวบไซด์ Sky&Telescope ที่มีคำย่อของแต่ละกลุ่มดาวไว้ด้วย จึงได้เอามารวมกับรายชื่อกลุ่มดาวไทยของสมาคมดาราศาตร์ เพราะบางครั้งเราก็ไม่ทราบว่าเราเรียกกลุ่มดาวนี้เป็นภาษาไทยแบบเป็นทางการว่าอย่างไร รวมไปถึงคำย่อของแต่ละกลุ่มดาว สำหรับคำอ่านภาษาอังกฤษทั้งรูปชื่อปกติและชื่อคุณศัพท์ลองกดดูจะมีเสียงอ่านให้ฟัง หวังว่าจะช่วยให้เพื่อนนักดูดาวมีความสะดวกขึ้นครับ Tony Flanders;  Constellation Names and Abbreviations , Sky&Telescope วิมุติ วสะหลาย; กลุ่มดาว 88 กลุ่ม , สมาคมดาราศาสตร์ไทย คำย่อ ชื่อกลุ่มดาวทางการ คุณศัพท์ ชื่อไม่เป็นทางการ คำอ่านชื่อทางการ ค...
Read more