siamskies

ดาวหาง 46P/Wirtanen เมื่อคืนวันที่ 6/11/2018, TJ Observatory บ้านหมี่ ลพบุรี ด้วยกล้องดูดาวสะท้อนแสง 8" ที่กำลังขยาย 56 เท่า สเก็ตโดยชล ดาวหาง 46P/Wirtanen กำลังจะใกล้จุดสว่างที่สุดที่คาดการณ์ไว้ราวกลางเดือนธันวาคม 2561 จากข้อมูลการสังเกตล่าสุดดาวหางดวงนี้สว่างเกือบ 5 แมกนิจูดแล้วทำให้มีความเป็นไปได้ที่จะมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าเร็ววันนี้ แต่อย่างน้อยตอนนี้น่าจะมองเห็นด้วยกล้องสองตาแล้วครับ

เพอร์เซอุสและหัวของเมดูซ่า จากแผนที่ดาวยูราเนีย มิลเล่อร์, 1825 [ ภาพจากวิกิ ] กลุ่มดาวหน้าหนาวที่คุ้นเคยกันดี มีนิทานซ่อนอยู่มากมาย บทความชุดนี้จะแนะนำกลุ่มดาวและออบเจคที่น่าสนใจที่ดูได้จากกล้องสองตาหรือตาเปล่าเป็นหลัก อาจจะมีบ้างที่ต้องดูจากกล้องดูดาวขนาดเล็ก ขอให้สนุกกับการเที่ยวชมท้องฟ้ายามราตรีครับ ดวงดาวบนฟ้านั้นเมื่อเทียบกับช่วงชีวิตของเราแล้วคล้ายว่าอยู่กับที่ไม่ได้ขยับไปไหน แต่เราผู้เฝ้ามองท้องฟ้าอยู่บนโลกที่กำลังหมุน จะเห็นดวงดาวบนฟ้าเคลื่อนที่ข้ามท้องฟ้าจากตะวันออกไปตะวันตกตลอดเวลา นอกจากหมุนรอบตัวเองแล้ว โลกเรายังหมุนรอบดวงอาทิตย์อีกด้วย ทุกเย็นดาวฤกษ์ดวงเดียวกันเปลี่ยนตำแหน่งสูงจากขอบฟ้าตะวันออกมากขึ้นทุกวันทีละน้อย ทำให้แต่ละเดือนแต่ละฤดูในเวลาเดียวกันกลุ่มดาวบนท้องฟ้าจะแตกต่างกัน สำหรับผู้ที่เข้าใจ ดวงดาวและท้องฟ้าก็คือปฎิทินและนาฬิกาชั้นดี กลุ่มดาวที่จดจำและบันทึกสืบทอดกันมายาวนานมักจะมีนิทานเคียงข้าง ต่างวัฒนธรรมต่างชนชาติชื่อตัวละครอาจต่างกันบ้าง กลุ่มดาวหน้าหนาวในชุดนิทานเพอร์เซอุสกลุ่มแรกที่จะแนะนำให้รู้จักเป็นพระเอกของเรื่องนั่นคือ “เพอร์เซอุส” ...

มองจากระเบียงหอดูดาวไปทางทิศใต้ ท้องฟ้าเปิดให้เห็นกลุ่มดาวคนยิงธนู มีดาวเรียงรูปกาน้ำชากระจ่างใส แม้หัวค่ำยังไม่มืดพอสำหรับทางช้างเผือก แต่ดาวเสาร์สีเหลืองนวลสว่างเด่นจนต้องหยิบกล้องสองตาขึ้นมาส่องดู ภาพจากกล้องสองตางามจนลืมหายใจ ดาวเสาร์เป็นจุดเล็กเหลืองเข้มนวลสว่างกลางจอ มีจุดแสงคมของดาวจำนวนนับไม่ได้เต็มผืนผ้ากำมะหยี่สีเข้มที่เป็นฉากหลัง ต่ำลงไปจากดาวเสาร์มีจุดแสงสว่างน้อยใหญ่ขมวดเป็นปมมีแสงเรืองสว่างออกมา เมื่อกวาดกล้องไปโดยรอบก็พบปมแสงหลายจุด ช่วยให้ภาพที่เราเห็นมีมิติและเรื่องราวมากกว่าเดิม ท้องฟ้าบริเวณนี้มีดาวระยิบระยับ บ้างก็มีดาวเล็กจางจำนวนมากรวมกันเหมือนเป็นเมฆบาง บ้างแม้จะดูเวิ้งว้าง แต่เมื่อกลอกตาไปมากลับมองเห็นดาวจางๆอีกหลายสิบดวง หากเปิดแผนที่จะเห็นว่าตรงนี้คือใจกลางของทางช้างเผือก และมี Deep Sky Object จำนวนมาก วันนั้นที่มองเห็นจากกล้องสองตาขนาด 8x40 มีแมสซายเออร์ 8, 20, 21, 24, 25, 17, 16, 18, 23 ทั้งหมดอยู่บริเวณรอบๆดาวเสาร์ แมสซายเออร์ 8 หรือลากูนเนบูล่า เมื่อดูผ่านกล้องสองตาเป็นกระจุกดาวรูปวงรี วันนี้อยู่ประมาณทางใต้ของดาวเสาร์ สว่างเด่นกว่า...

กลุ่มดาวเซอเพนส์และออฟอียูคัส, Urania's Mirror 1825 บนท้องฟ้าจะมีกลุ่มดาวที่มีลักษณะยาวคล้ายเชือกอยู่ 4 กลุ่ม เราพูดถึงดราโกหรือกลุ่มดาวมังกรไปแล้ว ครั้งนี้จะเป็นกลุ่มดาวที่ยาวคล้ายเชือกอีกกลุ่มที่อยู่ในรายชื่อดาว 48 กลุ่มของพโตเลมีเช่นกันซึ่งก็คือกลุ่มดาว “ งู ” หรือ “ เซอเพนส์ ”  ส่วนกลุ่มดาว “ คนแบกงู ” หรือ “ ออฟอียูคัส ” จะไม่กล่าวถึงก็ไม่ได้เพราะเกี่ยวพันกับเซอเพนส์แบบแยกไม่ออก  ลองจินตนาการภาพชายคนหนึ่ง ( ออฟอียูคัส ) ยืนเหยียดแขนลงพื้น ในมือสองข้างกำลังกำลำตัวงูตัวใหญ่ ( เซอเพนส์ ) หัวและหางของงูชูขึ้นเสมอกับศรีษะของเขา นั่นคือภาพของกลุ่มดาวเซอเพนส์และออฟอียูคัสที่ปรากฎบนท้องฟ้า

ดาวคู่เธต้าเซอเพนติสหรืออัลย่า เทคนิคดินสอดำบนกระดาษขาวแล้วกลับค่าสีด้วย Photoshop โดย ชล “imperial pair in regal setting” -C.E. Barns “noble pair, in a very find field” -James E. Webb “an attractive pale yellow pair” -E.J. Harting  ข้อความบรรยายเธต้าเซอเพนติส (θ Serpentis) หรือ “อัลย่า” “Alya” ดาวดวงที่เป็นปลายหางงูในกลุ่มดาวงูหรือเซอเพนส์ ในหนังสือ Celestial Handbook ชวนให้สงสัยและอยากรู้อยากเห็น เดือนมืดที่ผ่านมาเป็นช่วงต้นเดือนตุลาคม ทุ่งนารอบหอดูดาวต้นข้าวตั้งท้องอ่อนเขียวสดใส ยามเย็นเหล่านกน้อยออกบินโฉบเฉี่ยว เพื่อนที่เป็นนักดูนกทำหน้าที่มักคุเทศน์จำเป็น ชี้ให้ดูฝูงนกแก้วโม่ง นกอีเสือ นกแซงแซวหางปลา จนคิดว่าต้องหาคู่มือชมนกมาไว้ที่นี่บ้างแล้ว เพราะอยู่ในช่วงเปลี่ยนฤดูกาล กระแสลมบางวันก็มาจากทิศเหนือ บางวันก็มาพร้อมกับเมฆและพายุฝนจากทางตะวันออกเฉียงใต้ เมฆยังมากสลับกับเปิดโล่งเป็นระยะ อากาศยังร้อนและชื้นจนเหนียวตัวแต่ยังดีที่ยังพอมีลมโชยเบาให้คลายร้อนเป็นระยะ หัวค่ำดาวอัลแตร์สว่างสูงเกือบกลางศรีษะ ทิศตะวันตกท้องฟ้าฟุ้งขุ่นขาวจากแสงไฟขึ้นมาราว 30 องศาจากขอบฟ้า เมื่อ...

กลุ่มดาวมังกร  Urania's Mirror ปี 1825  [ภาพจากวิกิ] เมื่อเปิดแผนที่ดาวบริเวณขั้วฟ้าเหนือระหว่างกลุ่มดาวหมีใหญ่กับกลุ่มดาวหมีเล็ก จะมีกลุ่มดาวจางกลุ่มหนึ่งมีลักษณะยาวเหมือนงูโอบล้อมกลุ่มดาวหมีเล็กไว้ ดราโก้หรือมังกรเป็นกลุ่มดาวที่เก่าแก่ที่สุดกลุ่มหนึ่งทำให้มีตำนานที่เกี่ยวข้องกับกลุ่มดาวกลุ่มนี้จำนวนมาก สำหรับโรมัน มังกรตัวนี้จะหมายถึง “ลาดอน” ผู้มีหน้าที่เฝ้าต้นแอปเปิ้ลทองคำในภารกิจที่ 11 ของเฮอร์คิวลิส ส่วนตำนานกรีกมังกรตัวนี้ คือมังกรที่เฝ้าขนแกะทองคำและถูกฆ่าโดยเจสัน ชาวอียิปต์โบราณมองเห็นกลุ่มดาวกลุ่มนี้จะมีรูปร่างเป็นฮิปโปโปเตมัสหรือจระเข้ ซึ่งเหมือนกับในอินเดียที่เห็นเป็นจระเข้เช่นกัน

กลุ่มดาวสารถีหรือ Auriga จะดูได้ง่ายเพราะมีดาวสว่างเรียงกันเป็นรูป 5 เหลี่ยม และมี Deep Sky Object ที่น่าสนใจสำหรับกล้องดูดาวขนาดเล็กอยู่หลายตัว IC405 ก็เป็นตัวนึงที่เป็นความท้าทายว่าเราจะเห็นเนบูล่าหรือไม่

แมสซายเออร์ 38 เป็นหนึ่งในสามกระจุกดาวสำคัญในกลุ่มดาวสารถี ตำแหน่งอยู่กึ่งกลางระหว่างดาวอิโอต้าออริเกหรืออัลคับ (ι Aurigae -Al Kab) กับดาวเธต้าออริเก (θ Aurigae) เอ็ม 38 เป็นกระจุกดาวที่คนมักดูผ่าน แต่เมื่อได้ดูอีกครั้งแบบละเอียดและตั้งใจก็พบว่าเป็นกระจุกดาวที่น่าสนใจ มีรูปร่างที่โดดเด่นตัวนึง กระจุกดาวเอ็ม 38 สว่างจนเห็นเป็นฝ้าๆด้วยตาเปล่าในที่มืดสนิท ถ้าดูด้วยกล้องสองตาจะเห็นว่าเป็นฝ้ากลมที่มีเม็ดดาวละเอียดอยู่ด้านใน จากกล้องดูดาวขนาดสี่นิ้วที่กำลังขยาย 20เท่า จะเห็นรูปร่างเป็นแฉกคล้ายปลาดาวหรือเครื่องหมายกากะบาท ดาวในกระจุกมีมากกว่า 50 ดวงเมื่อใช้วิธีมองเหลือบ ที่กำลังขยาย 37 เท่า จะมองเห็นดาวในกระจุกได้ง่ายขึ้น ในภาพห่างออกไปทางทิศใต้ราวครึ่งองศาจะมีกระจุกดาวเปิดอีกตัวนึงคือ NGC1907 มองเห็นเป็นฝ้ากลม ส่วนชื่อปลาดาวหรือ Star Fish ไม่มีข้อมูลว่าใครเป็นคนเรียกคนแรก เข้าใจว่าเป็นชื่อที่เรียกกันระหว่างนักดูดาวสมัครเล่น เอ็ม 38 ก็เป็นอีกตัวนึงที่ต้องดูด้วยตาตัวเองผ่านกล้องดูดาว จะได้อรรถรสดีกว่าดูจากภาพถ่ายครับ ข้อมูลพื้นฐาน Name: Messier38 / NGC1912 / Star Fish Cluster Type: ...

เอ็ม 37 กระจุกดาวเปิดอีกตัวในสารถีอีกตัวที่น่าสนใจ สว่างที่สุด มีดาวมากที่สุด และใหญ่ที่สุดในกระจุกดาวสารถีทั้งสามตัวในแมสซายเออร์แคตตาลอค ถ้าดูด้วยกล้องดูดาว 8 นิ้วจะเห็นดาวราว 150 ดวง มีขนาดที่ในกล้องดูดาวเกือบเท่าพระจัทร์เต็มดวง ภาพสเก็ทช์จากกล้องดูดาว 4” จะเห็นว่าเอ็ม 37 เป้นกระจุกดาวที่รูปร่างแปลกจากกระจุกดาวอื่นๆ มีแถบมืดพาดผ่านทั่วไป ทำให้ดูเหมือนภาพงานศิลปะของปิกัสโซ่มากกว่าดาวที่อยู่บนฟ้า ผมเคยดูผ่านกล้องสะท้อนแสง 8” โครงสร้างกระจุกดาวก็ไม่ได้ต่างออกไป เพียงแต่มีดาวมากกว่า ดูง่ายกว่า น่าสนใจพอกัน เป็นอีกตัวที่แนะนำให้ลองมองหาและใช้เวลากับเค้าสักหน่อยจะมองเห็นดาวมากขึ้น มเป็นอีกตัวที่ปรากฎในบันทึกดูดาวของ จีโอวานนี่ โฮเดียน่าที่ตีพิมพ์ครั้งแรกในปี 1654 เป็นครั้งแรก ก่อนที่แมสซายเออร์จะพบอีกครั้งในปี 1764 นายพลเรือนักดาราศาสตร์ชาวอังกฤษ W.H. Smyth บรรยายภาพของเอ็ม 37 ที่มองเห็นผ่านกล้องสะท้อนแสง 5.9 นิ้วได้งามยิ่ง "the whole field being strewed as it were with sparkling gold-dust." “ท้องทุ่งที่โปรยปรายด้วยผงทองเปล่งประกายระยิบระยับ”  เอ็ม 37 ห่างออกไปจากเรา...

ภาพสเก็ตโดยชล หนึ่งในสามกระจุกดาวในกลุ่มดาวสารถี หรือออริก้า  เป็นหนึ่งในกระจุกดาวที่อยู่ไกลจากเรามาที่สุด คือมากกว่า 4000 ปีแสงหรือไกลว่ากระจุกดาวลูกไก่ 10 เท่า เชื่อว่าถ้า  แมสซายเออร์ 36 ห่างจากเราเท่ากับกระจุกดาวลูกไก่ มันจะเจิดจ้ากว่ามาก ตัวกระจุกดาวประกอบด้วยดาวสว่างตั้งแต่แมกนิจูด 9-14 ประมาณ 60 ดวง

ภาพวาดแมสซายเออร์ 35 โดยชล เทคนิคดินสอดำบนกระดาษขาวแล้วกลับค่าสีด้วยโฟโต้ชอป คืนที่ฟ้าดีสักหน่อยในช่วงเดือนมกราคม หากเงยหน้ามองกลุ่มดาวคนคู่ จะเห็นดาวสว่างสองดวงอยู่ห่างกันราว 5 องศา สีจะต่างกันเล็กน้อย ดวงสีขาวอมฟ้าชื่อพอลลักซ์ อีกดวงออกสีเหลืองก็คือคาสเตอร์ เมื่อลากเส้นต่อเนื่องจากคาสเตอร์ไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ตามรูปร่างของกลุ่มดาวคนคู่ลงมาบริเวณที่เป็นปลายเท้าของคาสเตอร์ ในคืนที่ฟ้าใสดีเราจะเห็นรอยฟุ้งเป็นปี้นกลมและจาง ตรงจุดที่เลยปลายเท้าออกไปด้วยตาเปล่า ตรงนี้คือกระจุกดาวเปิด “ เอ็ม 35” หรือเรียกแบบเต็มก็คือ “ แมสซายเออร์ 35” คืนที่ผมดูเอ็ม 35 ฟ้าปานกลางไม่ใสกระจ่างนัก อากาศที่ไร่เขาน้อยสุวรรณากำลังสบายที่ 21 องศา เวลาสามทุ่มครึ่งปลายเท้าของคาสเตอร์ข้ามเส้นเมอริเดียนมาทางทิศตะวันตกได้ราวสองชั่วโมงแล้ว ด้วยตาเปล่าผมต้องใช้วิธีมองเหลือบจึงจะเห็นเอ็ม 35 เป็นฝ้าจาง อยู่ห่างจากดาวที่เป็น “ รองเท้า ” ของคาสเตอร์ราว 2 องศา   เพราะว่าตำแหน่งของเอ็ม 35 อยู่ใกล้ปลายรองเท้าทำให้ ลิว แกรมเมอร์นักดูดาวจากแมสซาซูเซตส์เรียกว่า Shoe Buckle Cluste...

NGC2174 ที่เห็นจากกล้องดูดาวหักเหแสงขนาด 4 นิ้ว วาดโดยชล เทคนิคดินสอดำบนกระดาษขาวแล้วกลับค่าสีด้วยโฟโต้ชอป ภาพถ่าย NGC 2174 หรือ Monkey Head เป็นภาพเนบูล่าที่มีลักษณะคล้ายหัวลิงตามชื่อ ตำแหน่งอยู่ห่างจากปลายกระบองของนายพรานหรือชิสอง โอไรออนนิส (χ2 Orionis) ไปทางทิศตะวันออกราวๆ 1.5 องศา ตรงนี้ระวังจะสับสนคู่ χ1 Ori และ χ2 Ori กับคู่ μ Gem และ η Gem เพราะอยู่ใกล้กันแล้วก็ดูคล้ายกันมาก ผมไม่คาดหวังว่าจะมองเห็นด้วยกล้องดูดาวขนาด 4 นิ้วกับท้องฟ้าที่มีมลภาวะทางแสงค่อนข้างสูงอย่างหมูสี แถบเขาใหญ่ แต่เมื่อใช้ฟิลเตอร์ UHC เป็นตัวช่วย เนบูล่าหัวลิงกลับเผยตัวออกมาให้ได้ชม NGC2174 มีดาวสว่างประมาณ 8 อยู่ตรงกลาง และมองเห็นดาวอีกประมาณ 4-5 ดวงอยู่ภายในเนบูล่าทางทิศตะวันออก ตัวเนบูล่ามีลักษณะเป็นวงกลมขอบฟุ้งขนาดใหญ่ มีความสว่างจากตรงกลางไล่ออกไปด้านนอก นอกจากนี้ยังมองเห็นแถบมืดในตัวเนบูล่าด้วยการมองเหลือบ NGC2174 มีกระจุกดาวขนาดเล็กอยู่ทางเหนือ ตัวกระจุกดาวมีสมาชิกอยู่ประมาณ 60 ดวงมีรหัสว่า NGC2175 มีความสว่างโดยรวม 6.8 ดวงที่สว่างที่สุดมีค่าความสว่างแมกนิจูด 7.5 ในวันที่สเก็ตมองเห็นดา...

ระหว่างกลุ่มดาวแคสสิโอเปียกับเพอร์ซิอุส หากไม่มีมลภาวะทางแสงเราจะมองเห็นแสงจางฟุ้งคล้ายเมฆขนาดจิ๋ว เมื่อใช้กล้องสองตาส่องดูจะเห็นภาพของดาวระยิบจำนวนมาก มีปมแสงดาวอยู่สองปม นี่คือกระจุกดาวดับเบิ้ลคลัสเตอร์ เพอร์เซอุส

ทางช้างเผือกตอนเหนือของกลุ่มดาวท้ายเรือใกล้รอยต่อกลุ่มดาวหมาใหญ่และม้ายูนิคอร์น มีกระจุกดาวที่เด่นและสว่างจนมองเห็นด้วยตาเปล่า 2 ตัวคือ แมสซายเออร์ 46 และ แมสซายเออร์ 47 ทั้งสองตัวอยู่ห่างกันประมาณ 1.5 องศา 
เมื่อใช้กล้องสองตาขนาด 8x40 เอ็ม46 และ เอ็ม47 จะปรากฎในฟิลด์เดียวกัน เอ็ม46 จะเป็นฝ้าบาง ขณะที่ เอ็ม47 จะสว่างและหยาบกว่า พอจะมองเห็นดาวได้บ้างสองสามดวง แมสซายเออร์ 46 มีจุดที่น่าสนใจกว่ากระจุกดาวปกติคือมีเนบูล่าดาวเคราะห์อยู่ด้วย ด้วยสภาพท้องฟ้ากลางๆ ถ้ามองผ่านกล้องดูดาวหักเหแสงขนาด 4 นิ้วอย่าง BORG 101ED ยังสามารถมองเห็นเนบูล่าดาวเคราะห์ NGC2438 ได้ด้วยการมองเหลือบ ในกล้องดูดาวที่ขนาดใหญ่ขึ้นอีก 30 มิลลิเมตรอย่าง TOA130 เนบูล่าดาวเคราะห์สว่าง ชัดเจน และสามารถเห็นนิวเคลียสเห็นได้ด้วยการมองเหลือบ (NGC2438 ในภาพจะเป็นปื้นกลมสีเทา)

 ภาพที่เห็นจาก TOA130 ตัวกระจุกดาวประกอบด้วยดาวดวงเล็กๆที่สว่างใกล้เคียงกันประมาณ 50 ดวง เป็นกระจุกดาวที่สเก็ตยากมากตัวนึงเพราะจับรูปแบบของดาวไม่ได้ และหากมองเหลือบจะเห็นดาวจะเพิ่มขึ้นอีกประมาณเท่าตัวทำให้เพิ่มความยากมากขึ้น แต่ก็ทำ...

กาแลกซี่ เนบูล่าและดวงดาวอยู่ไกลจนเกินจินตนาการ แม้แต่สิ่งที่เร็วที่สุดในเอกภพอย่างแสงยังต้องเกินทางกันหลายปีไปจนถึงหลายล้านปี แสงที่เดินทางมาถึงดวงตาของเราจึงหรี่จางลงไปตามระยะทาง กล้องดูดาวมีหน้าที่รวบรวมแสงที่เดินทางมาไกลแสนไกลให้มีความเข้มพอที่จะมองเห็นได้ แต่ก็ยังริบหรี่ทำให้จางมากอยู่ดี แต่ทำไมนักดูดาวที่มีประสบการณ์ถึงสามารถมองเห็นรายละเอียดได้ลึกและมากกว่าคนทั่วไป นักดูดาวใช้วิธีการที่เรียกกันว่า "Averted Vision" หรือการ "มองเหลือบ" วิธีการมองแบบนี้จะไม่ดูไปที่วัตถุโดยตรง แต่จะมองไปจุดอื่นเพื่อให้เห็นภาพจาก "หางตา" การมองแบบนี้จะช่วยให้มองเห็นแสงจางและริบหรี่ได้ดีขึ้น แต่ก็ต้องอาศัยการฝึกฝนหากต้องการจับภาพและรายละเอียดให้ได้นานขึ้น แล้วทำไมถึงเป็นอย่างนั้น? ลองมาดูโครงสร้างภายในดวงตาของเรา เจาะจงลงไปในส่วนที่เป็นเนื้อเยื่อไวแสงในลูกตาที่เรียกว่า "จอประสาทตา" หรือ "เรติน่า"​ โครงสร้างลูกตา ภาพจากวิกิ เซลล์ไวแสงที่เรติน่าจะรับภาพและส่งสัญญาณผ่านระบบประสาทให้สมองแปลความหมาย เซลล์ไวแสงที่เรติน่าจะมีอยู่สองชนิดหลั...

การอ่านชื่อกลุ่มดาวบางกลุ่มเป็นภาษาละตินอ่านยาก นอกจากนี้ชื่อที่แสดงความเป็นเจ้าของสำหรับระบุชื่อดาว ว่าอยู่ในกลุ่มไหน ก็จะมีการเปลี่ยนแปลงจากชื่อกลุ่มดาวตามไวยากรณ์ภาษาละตินทำให้ยากสำหรับคนที่ไม่คุ้นเคย เช่นกลุ่มดาวหมาใหญ่ มีชื่อว่า "คานิสเมเจอร์ (Canis Major)" เมื่ออยู่ในรูปแสดงความเป็นเจ้าของ (Gennitive) จะเป็น "คานิสเมเจอริส" (Canis Majoris) ทำให้ยากแก่การจดจำเพราะกลุ่มดาวมีถึง 88 กลุ่ม ผมเจอตารางที่เวบไซด์ Sky&Telescope ที่มีคำย่อของแต่ละกลุ่มดาวไว้ด้วย จึงได้เอามารวมกับรายชื่อกลุ่มดาวไทยของสมาคมดาราศาตร์ เพราะบางครั้งเราก็ไม่ทราบว่าเราเรียกกลุ่มดาวนี้เป็นภาษาไทยแบบเป็นทางการว่าอย่างไร รวมไปถึงคำย่อของแต่ละกลุ่มดาว สำหรับคำอ่านภาษาอังกฤษทั้งรูปชื่อปกติและชื่อคุณศัพท์ลองกดดูจะมีเสียงอ่านให้ฟัง หวังว่าจะช่วยให้เพื่อนนักดูดาวมีความสะดวกขึ้นครับ Tony Flanders;  Constellation Names and Abbreviations , Sky&Telescope วิมุติ วสะหลาย; กลุ่มดาว 88 กลุ่ม , สมาคมดาราศาสตร์ไทย คำย่อ ชื่อกลุ่มดาวทางการ คุณศัพท์ ชื่อไม่เป็นทางการ คำอ่านชื่อทางการ ค...